Wat is kersenvlieg?
De kersenvlieg, Rhagoletis cerasi, is een vliegend insect van 4 tot 5 mm lang. De kersenvlieg lijkt op de huisvlieg. Je kan ze onderscheiden van huisvliegen aan het oranje vlekje op hun rug. De vleugels van de kersenvlieg hebben dikke zwarte dwarslijnen afgewisseld met lichtgele banden maar dit is in realiteit niet zo gemakkelijk te zien. Ze behoort tot de familie van de boorvliegen. Ze boort namelijk met haar legboor een gaatje in de kers om daarin een eitje af te leggen.
Waar komt de kersenvlieg vandaan?
Kersenvlieg is oorspronkelijk vanuit Hongarije en Duitsland opgerukt naar België en via Nederlands Limburg nu ook hogerop in de Nederlandse provincies waar te nemen. De Europese kersenvlieg, Rhageletis cerasi, is de belangrijkste plaag van kersenbomen in Europa. De kersenvlieg kan door de mens verspreid worden door invoer van verse kersen of transport van besmette grond. De instroom van kersenvlieg via besmette kersenbomen van de buren zou beperkt zijn.
Wat doet de kersenvlieg?
Kersenvliegen kunnen de volledige oogst van kersen vernietigen. Ze leggen eitjes in de rooskleurende kersen dus kersen die half rijp zijn. In elke kers wordt net onder de schil één eitje gedeponeerd wat resulteert in één larve per kers.
De larven eten het vruchtvlees rond de pit weg. Na drie tot vier weken zijn de larven volgroeid, kruipen ze uit de kersen en laten ze zich op de grond vallen. Volgroeide larven zijn 5-6 mm lang en wit van kleur.
Vroege kersensoorten ontsnappen aan een aantasting omdat het vaak nog te koud is voor de kersenvlieg. Middellate en late soorten worden wel getroffen, vooral in zoete kersen planten ze zich graag voort. (Prunus avium) maar er is ook een toenemende aantasting bij zure kersen. Andere waardplanten van kersenvlieg zijn de vruchten van rode kamperfoelie, Symphoricarpos en gewone vogelkers.
Levencyclus kersenvlieg
De cocons van de kersenvlieg overwinteren in de grond, in de nabijheid van hun waardplanten. Ze zitten vrij oppervlakkig, meestal maar enkele centimeters diep in de grond.
Vanaf mei tot begin juni verpoppen de kersenvliegen en kruipen ze uit de grond. De temperatuur moet min. 15°C zijn gedurende een aantal dagen vooraleer de kersenvliegen uitvliegen en eitjes afleggen.
Met de legboor legt de kersenvlieg een eitje net onder de schil van de vrucht. De eitjes komen na 1 à 2 weken uit.
De larven blijven 3 tot 4 weken in de kersen. Rond de oogsttijd van de kersen laten de larven zich op de grond vallen. Eénmaal in de grond verpoppen ze zich na enkele dagen. De pop is geel van kleur. Sommige poppen blijven één, twee of zelfs drie jaar inactief in de grond dit wil zeggen dat ze in het voorjaar niet verpoppen tot kersenvlieg maar als pop nog een jaar in de grond achterblijven.
De kersenvlieg kent één generatie per jaar.
Wat als we kersenvliegen eten?
Het is geen probleem om kersen te eten waar larven in zitten. De goesting om kersen te eten gaat echter snel over. Aan de buitenkant zie je enkel een prikgaatje waar het eitje werd afgelegd maar aan de binnenkant is het vruchtvlees soms goed toegetakeld en vervuild met uitwerpselen. Je wordt gelukkig niet ziek van kersen met kersenvlieg larve te eten!
Kersenvlieg bestrijden
Kersenvlieg chemisch bestrijden heeft weinig zin gezien de larven gedurende de volledige levenscyclus in de kersen verblijven. De larven zijn dus niet te raken met chemische bestrijdingsmiddelen, evenmin als de volwassen kersenvliegen. Kies daarom voor een biologische bestrijding van kersenvlieg. Volgende maatregelen helpen je om kersenvlieg te bestrijden:
- De kersenvliegen overwintert in de grond. Leg antiworteldoek op de grond onder de kerselaars om het uitvliegen van de kersenvlieg in mei-begin juni te voorkomen.
- Hang de Mc Phailval kersenvlieg op tijd uit: dit is een feromoonval om de mannelijke kersenvliegen weg te vangen. Meer uitleg hieronder bij kersenvlieg val
- Je kan kersenvliegen, zowel de mannelijke als de vrouwelijke aantrekken met gele kleefplaten. Kies je voor de gele vangplaten in combinatie met feromooncapsules ga je nog meer kersenvlieg aantrekken.
- Heb je een grote plaag van kersenvlieg, is de combinatie van een kersenvlieg val met gele kleefplaten aangeraden.
- Afgevallen kersen best zo snel mogelijk oprapen. Liefst in de GFT-bak doen en niet composteren.
- Oogst vroeg en pluk alle vruchten af, ook de rotte vruchten.
- Laat de kippen onder de kerselaars lopen zodat zij de larven/cocons kunnen opeten die zich in de grond bevinden. Zo vermijd je dat in het voorjaar veel cocons terug verpoppen tot kersenvlieg.
- Ook de vogels houden van de kersenvlieg cocons. Je kan een beetje vogelvoeder onder de bomen strooien om de vogels te lokken.
Kersenvlieg bestrijden
Feromonen kersenvlieg
Feromonen zijn signaalstoffen die insecten of motten uitzenden aan hun soortgenoten om met elkaar te communiceren. Het sexferomoon dat de vrouwtjes uitscheiden zorgt ervoor dat de mannetjes hen vinden en bevruchten. Feromonen zijn dus altijd soortspecifiek.
De feromooncapsule kersenvlieg is een soortspecifieke lokstof die samengesteld is uit de chemische samenstelling van het vrouwelijke sexferomoon van de kersenvlieg. Met een feromoon kersenvlieg trek je enkel mannelijke kersenvliegen aan.
Als je het feromoon ophangt in de kersenboom, verspreid je dus als het ware dezelfde geur als de vrouwelijke kersenvliegen uitscheiden om de mannetjes te lokken en te paren.
Het feromoon kersenvlieg wordt gecombineerd gebruikt met de Mc Phailval kersenvlieg en met gele vangplaten.
Mc phailval kersenvlieg
Het eenvoudigste middel tegen kersenvlieg is de Mc Phailval kersenvlieg. De techniek is gebaseerd op het wegvangen van mannelijke kersenvliegen zodat minder vrouwtjes bevrucht worden en dus minder eitjes worden afgelegd.
De kersenvlieg val bestaat uit een plastic herbruikbare val met 2 feromooncapsules kersenvlieg. De gele kleur van de val maar vooral het vrouwelijke sexferomoon lokt de mannetjes in de val. Binnen een termijn van drie jaar breng je met deze methode de kersenvlieg populatie onder de schadedrempel en kan je weer genieten van gezonde kersen.
We weten uit ervaring dat sommige mensen het eerste jaar al zeer goed resultaat hebben terwijl anderen de eerste jaren weinig of geen verschil merken. Dit hangt samen met de grootte van de aanwezige populatie kersenvlieg in je eigen tuin.
Gebruik maximum 1 kersenvlieg val per hoogstamboom of per drie kleine kersenbomen. Teveel feromoonvallen uithangen zorgt voor feromoonverwarring waardoor de mannetjes de val niet meer kunnen lokaliseren.
Wanneer de kersenvlieg val ophangen? Doe dit vanf begin mei tot eind juni. Als je de eerste weken niets vangt, ben je zeker dat je op tijd begonnen bent en dat er nog geen bevruchting heeft plaatsgevonden.
Wil je meer lezen over feromoonvallen en hun toepassingen: categoriepagina feromonen.
Vangplaten kersenvlieg
Gele vangplaten zijn plastic platen waarop een niet-drogende lijm is bevestigd. De gele kleur trekt zowel de mannelijke als vrouwelijke kersenvliegen aan. Biogroei heeft zowel kleine (10 x 25 cm) als grote (25 x 40 cm) gele kleefplaten. De kleine vangplaten zijn weinig zinvol in de strijd tegen kersenvlieg omdat ze maar een klein klevend geel oppervlak hebben.
Hang in een hoogstam kersenboom minstens 3 grote vangplaten en in een kleine kersenboom 1 grote vangplaat.
Op één van de vele vangplaten kan je één feromoon bevestigen. Dit geeft een extra boost om de mannelijke kersenvliegen aan te trekken. Hang maximum één feromoon per hoogstam kersenboom.
Natuurlijke vijand kersenvlieg
De natuurlijke vijanden van de kersenvlieg zijn vogels en kippen. Kippen onder de fruitbomen laten lopen, is altijd goed. Poppen van kersenvlieg maar ook fruitmot en pruimenmot overwinteren immers in de grond. De kippen houden van deze poppen evenals de vogels. Om vogels te lokken is het goed om de grond rond de kersenbomen wat los te woelen en hen te lokken met wat vogelvoeder.
Kersenvlieg of Aziatische fruitvlieg Suzuki
Naast kersenvlieg kunnen de kersen ook aangetast worden door de Suzuki fruitvlieg. Deze fruitvlieg legt meerdere eitjes in een kers. De larven van de Suzuki fruitvlieg zijn - net als bij de kersenvlieg- wit van kleur. De Suzukii fruitvlieg vliegt veel vroeger dan de kersenvlieg, waardoor ook vroege kersenrassen worden getroffen.
Het is dus een kwestie van je kersen te onderzoeken en vervolgens de juiste maatregelen te nemen. Om te weten waarop je moet letten, verwijzen we je graag naar onze bioblog Heeft mijn kerselaar last van de kersenvlieg of van de Aziatische fruitvlieg?‘