Engerlingen

Engerlingen zitten doorgaans in de grond en meestal onder de graszoden, maar ze kunnen ook voorkomen onder hagen, bomen en heesters. De larven vreten aan de wortels van gras of heesters waardoor ze op termijn afsterven. Veel mensen denken dat ze meikevers hebben als ze engerlingen vinden. Nochtans in veel gevallen gaat het om andere keverlarven. Daarom is het goed om je even te verdiepen in de materie als je vermoed last te hebben van engerlingen.

Wat zijn engerlingen?

Alle witte larven die we in de grond vinden, noemen we engerlingen. Hierdoor lijkt het misschien dat het steeds dezelfde keverlarven betreft, maar dit is niet het geval. De term 'engerlingen' verwijst naar larven van kevers die behoren tot de familie van de bladsprietkevers. Engerling is dus een verzamelnaam voor vele soorten keverlarven met name de rozenkever, junikever, sallandkever, julikever, meikever en andere. We bespreken op deze pagina daarom enkele bladsprietkevers die vooral schadelijk zijn voor je tuin.

Al deze larven zijn C-vormig en hebben een witachtig lichaampje met een bruine kop, een donkergrijs achterlijf en pootjes. De grootte, de vluchtperiodes en de plaatsen waar de larven en kevers voorkomen is echter verschillend. Het is dan ook belangrijk om te weten welke soort engerling in je tuin zit om een goede bestrijding te kunnen uitvoeren.

Engerlingen schade

Over het algemeen doen de volwassen kevers niet zoveel schade; ze leggen voornamelijk eitjes. Bovendien leven de volwassen kevers maar kort en voeden ze zich met bladeren en bloemen van planten en bomen. Dit valt meestal zelfs niet op. De engerlingen daarentegen veroorzaken veel schade. Engerlingen brengen namelijk zowel aan het gazon als aan heesters en bomen schade toe.

Schade aan grasvelden, sportvelden en gazons

Het eerste jaar is de schade aan het gazon door engerlingen meestal beperkt. Dit komt omdat de kevers het grootste deel van hun eitjes leggen op de plek waar ze verpopt zijn en uit de grond komen. Slechts een klein deel van de eitjes wordt elders afgelegd. Hierdoor zie je het eerste jaar slechts enkele gele plekken in je gazon en gaat er meestal nog geen alarmbelletje rinkelen.

Het jaar later is de schade aan het gazon al veel groter, want het grootste deel van de kevereitjes wordt dan bij jou afgelegd. Het resulteert is vele gele plekken en soms al wat losliggend gazon. Vervolgens komen kraaien, kauwen en eksters in het gras pikken op zoek naar larven.

De vogels zorgen voor bijkomende schade, omdat ze het gras omwoelen. Ook mollen komen naar je tuin in hun zoektocht naar de larven wat uiteraard resulteert in molshopen.

De jaren daaropvolgend neemt de schade aanzienlijk toe. Zo komt het gras los te liggen. Je kunt het als het ware oprollen. Als je dit doet, dan zie je onder het gras vele engerlingen liggen. Er is in dit stadium nog maar weinig gras te bespeuren; het is eerder een kale grond met hier en daar wat grassprieten geworden.

Schade aan bomen, vaste planten en heesters

De schade die engerlingen veroorzaken aan bomen, hagen en heesters is te vergelijken met de schade die een taxuskever aanbrengt. In beide gevallen worden de wortels van de planten opgegeten. In het begin worden voornamelijk de haarwortels aangetast. Naargelang de larven groeien, kunnen ze ook de grotere wortels aantasten. Vervolgens verzwakken de planten. Zo hangen planten sneller slap tijdens een warm voorjaar en kunnen ze na verloop van tijd afsterven als je de engerlingen niet bestrijdt.

Verschillende soorten engerlingen

Aangezien ‘engerlingen’ een verzamelnaam is voor vele keverlarven, zijn er verschillende soorten engerlingen die in je tuin kunnen voorkomen. Voor een effectieve bestrijding moet je eerst identificeren van welke soort jij last hebt. Hieronder bespreken we engerlingen soorten die de meeste schade veroorzaken in tuinen, grasvelden en sportvelden.

Rozenkever (Johanneskever) of Phylloperta horicola

De rozenkever is de kleinste bladsprietkever. Hij is ongeveer 1 cm groot. De volwassen kever is te herkennen aan een roodachtig, bijna donkerbruin dekschild. De eitjes van rozenkever worden voornamelijk gelegd in gazons, grasvelden en sportvelden. Ook onder vaste planten en jonge bomen kunnen deze kevers hun eitjes leggen. Nadat de vrouwelijke rozenkevers uit de pop zijn gekomen, worden ze direct bevrucht door de mannetjes en kruipen ze terug in de grond om 85 % van hun eitjes af te leggen. Na de hoofd-eiafleg komen ze terug bovengronds en voeden ze zich met bladeren en bloemknoppen van loofbomen. De resterende eitjes worden in de loop van de volgende weken afgelegd, meestal in de omgeving. Op het moment dat je vliegende rozenkevers ziet, is de grootste schade dus aangericht.

Hoe kun je de rozenkever herkennen?

• De larven van de rozenkever hebben een éénjaarlijkse cyclus. Dat wil zeggen dat ze maar 1 jaar in de grond overwinteren. Daarom zijn alle larven ongeveer even groot of beter gezegd even klein.
• De rozenkever is de kleinste keversoort. De larven worden maximaal 2 cm groot (uitgerekt). Dus zie je in je gazon allemaal dezelfde kleine engerlingen? Dan heb je hoogstwaarschijnlijk de engerlingen van de rozenkever.
• Het vluchtpatroon van de volwassen rozenkever is zeer specifiek: ze vliegen bij zonnig weer laag boven het gazon in de voormiddag tussen 10:00 en 14:00 uur. Het zijn vooral mannetjes die je ziet vliegen, ze voeren paringsdansen uit en bevruchten vrouwtjes die meestal op het grasoppervlak zitten. Daarna kruipen ze terug in de grond. De rozenkevers vliegen in mei en juni.

Geïnteresseerd in de rozenkever? Lees hier de levenscyclus, wat de rozenkever eet en hoe je deze kunt bestrijden.

Sallandkever of Hoplia Philanthus

De larven van de sallandkever komen meestal voor in gazons en grasvelden op vochtige tot droge zandbodems. Daarnaast zijn deze larven soms onder heesters te vinden. De larve van de sallandkever wordt een ‘engerling’ genoemd. De sallandkever vliegt volgens een zeer wisselend patroon. Vanaf eind april kunnen de eerste kevers worden waargenomen, maar de grootste vlucht vindt meestal plaats in juni.

Hoe kun je de sallandkever herkennen?

• De sallandkever heeft een tweejaarlijkse cyclus. Dit betekent dat de levenscyclus als engerling in de grond twee jaar bedraagt. Daarom vind je in de grond twee maten van deze larven.
• De sallandkever is de enige keversoort waarbij de engerlingen niet vorstgevoelig zijn. Hierdoor kun je zelfs in december-januari de engerlingen net onder de graszoden aantreffen. Deze larven eten zelfs tijdens de winter verder. Alle andere soorten engerlingen gaan tijdens de winter dieper in de grond kruipen om zich te beschermen tegen vorst en stoppen met eten.
• De sallandkever heeft geen vast vliegpatroon in tegenstelling tot de rozenkever of junikever.

Junikever of Amphimallon solstitialis

De volwassen junikever lijkt veel op de meikever, maar is kleiner dan de meikever. Zo is de gemiddelde junikever slechts 18 mm. De vluchten van deze keversoort vinden plaats tussen juni en begin augustus, afhankelijk van de temperatuur van het voorjaar. Ook de larven van de junikever worden engerlingen genoemd. Ze komen enkel voor in gras. Denk hierbij aan gazons en gras- en sportvelden op droge zandbodems.

Hoe kun je de junikever herkennen?

• De junikever vliegt bij valavond gedurende een korte periode van 1 uur. Ze vliegen dus niet in het donker zoals de meikever wel doet.
• Junikevers vertonen typisch zwermgedrag rond hoge bomen of andere hoge objecten zoals elektriciteitspalen. Typisch kenmerk.
• De junikever kan als een pijl in het gras duiken bij valavond en wordt vaak door de mensen als agressief ervaren.
• De junikever is 2 x zo groot als de Sallandkever
• In tegenstelling tot meikevers komen de junikevers niet op licht af

Julikever of Polyphylla fullo

De julikever is zeldzaam. In tegenstelling tot andere engerlingen soorten veroorzaakt de julikever geen schade in de tuinen. De julikever is groter dan de meikever. De julikever is voornamelijk te herkennen aan de witte vlekken op zijn zwartachtig dekschild.

Meikever of Melolontha melolontha

Als we over engerlingen spreken, dan bedoelen we meestal de larven van de meikever. De meikever is in de volksmond het meest bekend en wordt vaak verward met de andere kevers. Meikeverlarven vind je onder graszoden, maar ook onder hagen, naaldbomen, fruitbomen, eiken, beuken en bepaalde vaste planten. De larven van de meikever zijn op zijn grootst bijna 5 cm lang.

De volwassen meikever leeft van bladeren van loofbomen. In Nederland heeft de meikever een duidelijke voorkeur voor de eikenboom, terwijl de kever in Vlaanderen vooral voorkomt in gebieden waar veel beukenbomen staan. Daarnaast komen ze ook voor op esdoorns en hazelaars. De schade die de volwassen insecten aanrichten, is vrij beperkt. De kevers vliegen soms al in april, maar de meeste meikevers vliegen van mei tot juni.

Zijn meikevers bedreigd?

Er wordt vaak beweerd dat de meikever een bedreigde soort is en daarom moet beschermd worden. Volgens de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren (Velt) is dit een mythe. Ze stellen dat de meikevers simpelweg weinig zichtbaar zijn, omdat ze zich overdag in hagen verstoppen en enkel ’s nachts actief zijn. Door ’s avonds lichtbronnen te laten branden, kan je meikevers lokken. Deze methode wordt trouwens gebruikt om meikevers weg te vangen.

Hoe kun je de meikever herkennen?

• Een larve van de meikever leeft 3 tot 4 jaar onder de grond. Dit betekent dat er verschillende maten van meikeverlarven aanwezig zijn in de grond.
• Op het einde van hun ontwikkeling zijn de larven net zo dik en groot als een pink. Hier kun je een meikeverlarve goed aan herkennen, want geen enkele andere engerling bereikt deze grootte.
• De meikever en junikever verschillen in die zin dat de meikever ’s nachts vliegt en wordt aangetrokken door licht. De junikever vliegt precies op het moment dat de zon is ondergaan, in de periode tussen licht en donker. Deze keversoort vliegt dus niet in volledige duisternis. Bovendien wordt de junikever niet aangetrokken door licht van lampen.

Onderscheid tussen engerlingen en larven van taxuskever

Ten slotte willen we het onderscheid maken tussen engerlingen en de larven van de taxuskever. Het grootste onderscheid zit in het feit dat engerlingen poten hebben terwijl de larven van taxuskever geen poten hebben. De larven van de taxuskevers zijn relatief klein, maximaal 1 cm. Qua grootte zijn ze vergelijkbaar met de larven van de rozenkever maar dan pootloos.

Engerlingen bestrijden

Het bestrijden van engerlingen vraagt eerst en vooral om een onderzoek in de grond om te achterhalen van welke soort engerling je last hebt. Op die manier weet je vervolgens wat de beste toepassingsperiode is om de engerlingen in kwestie te bestrijden.

Wat te doen tegen engerlingen in het gazon?

De beste bestrijding van engerlingen gebeurt met aaltjes of nematoden. Dit geldt zowel voor engerlingen in het gazon als aan wortels van heesters en hagen. De aaltjes gaan de engerlingen namelijk in de grond opzoeken en deze vervolgens bacterieel vergiftigen. Wil je graag meer informatie hoe dat precies in zijn werking gaat? Lees dan verder bij aaltjes tegen engerlingen.

Rozenkeverval tegen engerlingen

De rozenkeverval werkt op basis van feromonen. Feromonen zijn een soortspecifieke lokstof die insecten en motten van nature uitscheiden. Het feromoon in de rozenkeverval lokt mannelijke en vrouwelijke rozenkevers naar de val. Dankzij de rozenkeverval zie je wanneer de hoogtepiek van de rozenkevervlucht bij jou plaatsvindt. Dit is belangrijke informatie om op het juiste moment een bestrijding met aaltjes uit te voeren.

De eerste keer dat de vrouwelijke rozenkevers bovengronds komen, worden ze onmiddellijk bevrucht. Ze kruipen meteen terug in de grond om 85 % van hun eitjes af te leggen. Dit proces kun je met de val dus niet vermijden. Wel weet je dankzij de rozenkeverval wanneer je de behandeling met aaltjes moet starten met name 8 weken na de hoogtepiek in hun vlucht.

Hang de rozenkeverval op vanaf half mei.

Behalve monitoring, worden ook veel rozenkevers dankzij de val weggevangen. Dit vermindert de vraatschade aan blad en bloemen.

Wat te doen tegen emelten en engerlingen?

Beide plaaginsecten kunnen met aaltjes worden aangepakt, maar het product tegen engerlingen is anders dan het product tegen emelten. Zo bestrijd je emelten met C-green aaltjes en engerlingen bestrijd je met B-green en B-green+ aaltjes.

Aangezien elke plaaginsect zijn eigen bestrijdingsmiddel heeft, is het belangrijk om te achterhalen of je last hebt van emelten of engerlingen. De larven van de langpootmug noemen we ‘emelten’ en de larven van een viertal schadelijke keversoorten heten ‘engerlingen’. Het onderscheid maken tussen deze plaaginsecten is dus essentieel om te weten welk product je in huis moet halen.

Verder is het belangrijk dat je de juiste toepassingsperiode kiest voor de bestrijding van deze insecten. De toepassingsperiodes voor het bestrijden van emelten en engerlingen.

Versterk je planten en je gazon

Engerlingen zijn vooral te vinden op droge zandgronden. Doorgaans hebben planten en gazons op zandgrond het moeilijk in de zomer - zelfs zonder engerlingen. Hierdoor wordt vaak gedacht dat het gras simpelweg is afgestorven door de droogte. Pas in het najaar kom je er vervolgens achter dat er wellicht meer aan de hand is. Daarom raden wij je aan om je planten en gazon jaarlijks te versterken. Dit kun je op een tweetal manieren doen:

1. Meststoffen met hoge stikstofwaarden verzwakken het gazon en maken het gevoeliger voor ziekten en plagen. Dus best geen gazonmeststof strooien. Het gazon kun je net als andere planten in de moestuin en siertuin beter voorzien van een laagje wormenaarde in het voorjaar. Dit zorgt voor de nodige voeding en vooral voor de noodzakelijke micro-organismen die de bodem verrijken en zorgen voor een rijk bodemleven. Verder is het belangrijk om tijdens het seizoen de grond te mulchen. Ook het gras kan je beter mulchen ipv het maaisel af te voeren.

Extra tip: heb je veel kale plekken in de tuin ten gevolge van engerlingen vraat? Meng dan ⅔ wormenaarde met ⅓ grond. Dit strooi je vervolgens op de kale, open plekken. Daarna kun je gras inzaaien.

2. Alle moestuinplanten, siertuin planten en gazons kun je versterken met Oenosan. Dit product vernevel je vanaf het begin van het groeiseizoen om de drie weken over de planten en het gazon. Als je dit advies goed opvolgt, dan zal alles beter bestand zijn tegen de droogte in de zomermaanden en hoef je veel minder water te geven.

Engerlingen kun je het beste bestrijden met aaltjes. De aaltjes kun je gemakkelijk online kopen bij Biogroei en worden geleverd in een kleipoeder. Dit pakje moet je eerst oplossen in water. Vervolgens kun je het mengsel gieten op de aangetaste grond.

Waarom werken aaltjes het beste tegen engerlingen? Aaltjes leven in symbiose met specifieke bacteriën die dodelijk zijn voor de engerlingen. Ze zoeken engerlingen op in de grond, dringen deze binnen en laten vervolgens de bacteriën los. Deze bacteriën doden de engerling binnen enkele uren en vermeerderen zich in de dode larven. Ten slotte verkleurt de engerling door dit proces roodbruin.

De aaltjes vermeerderen zich dus in de dode larven. Na de ontbinding van de larven komen ze weer vrij in de grond terecht. Hierdoor kan het gehele proces opnieuw beginnen; de aaltjes zijn klaar om nieuwe keverlarven te infecteren.

Let op! Het is voor de bestrijding van engerlingen met aaltjes essentieel dat de grond de hele tijd vochtig blijft. In droge grond kunnen aaltjes namelijk niet overleven.

Wanneer engerlingen bestrijden met aaltjes?

Aaltjes bestrijden op een natuurlijke en efficiënte manier die vervelende engerlingen mits je rekening houdt met onderstaande toepassingsvoorwaarden.

Het beste bestrijdingsmoment: de zomer en nazomer

De aaltjes bestrijden het beste de jonge larven die net uit de eieren zijn gekomen. Daarom ligt de belangrijkste behandelingsperiode voor alle keverlarven in de zomer en nazomer; best ergens tussen eind juli en eind september.

Hieronder vind je een richtlijn voor het beste bestrijdingsmoment per keversoort:

• Rozenkever: vanaf eind juli tot eind september met B-green
• Sallandkever en junikever: vanaf half augustus tot eind september met B-green
• Meikever: tussen half augustus en half september met B-green+

B-green en B-green+ zijn aaltjes tegen engerlingen. Zo bevat B-green ‘Heterorhabditis bacteriophora’ aaltjes en B-green+ bestaat uit een combinatie van ‘Heterorhabditis bacteriophora’ en ‘Steinernema feltiae’ aaltjes. Beide soorten aaltjes tegen engerlingen kun je online kopen bij Biogroei! Je bestelling wordt bij jou thuis geleverd.

Voorjaarsbehandeling: wel of geen goed idee?

Wat je ook doet, gebruik de aaltjes niet als de bodem te koud is. Je kunt aaltjes in het voorjaar dus enkel gebruiken in een warm voorjaar. De bodemtemperatuur moet minimaal 12°C bedragen, beter nog is een temperatuur 15°C of hoger. Koude bodemtemperaturen zorgen namelijk voor minder parasitering van de aaltjes en dus uiteindelijk een slecht resultaat.

De rozenkever behandel je idealiter eind juli met B-green aaltjes.

De larven van de sallandkever en de junikever kunnen bij goede bodemtemperaturen vanaf eind april tot eind mei bestreden worden met B-green+. De larven van meikever bestrijd je vanaf begin mei ook met B-green+ aaltjes.

Hoeveel keer aaltjes per jaar toepassen?

In principe gebruik je één maal per jaar aaltjes tegen engerlingen met name in de zomer of nazomer. Merk je echter de engerlingen in het voorjaar op, dan kan je bij voldoende hoge bodemtemperaturen een voorjaarsbehandeling uitvoeren (geldt niet voor rozenkever). Maar besef, je moet sowieso opnieuw behandelen in het najaar wanneer de jonge larven van de keversoorten aanwezig zijn.

Omdat de rozenkever een éénjarige cyclus heeft, kunnen de engerlingen van deze keversoort met 1 behandeling in de zomer of nazomer effectief bestreden worden.

De sallandkever en junikever hebben een tweejarige cyclus en moeten daarom minstens twee jaar na elkaar met aaltjes behandeld worden. De behandeling vindt in dit geval plaats tussen half augustus en eind september.

De meikeverlarven blijven maar liefst drie jaar in de grond aanwezig. Daarom moet je het gebied waar de engerlingen van de meikever aanwezig zijn minstens drie opeenvolgende jaren behandelen om de populatie keverlarven terug te dringen.

De behandeling van engerlingen is gericht op de jonge larven die uit de eieren zijn gekomen. In dit jonge larvestadium worden de engerlingen het snelst gedood. Door de behandeling te richten op de jonge larven en dit - naargelang de keversoort - verschillende jaren te herhalen, doorbreek je dus de cyclus met de jaren.

Voorwaarden om aaltjes te gebruiken

Er zijn een aantal belangrijke voorwaarden die vervuld moeten zijn, om aaltjes goed te laten werken.

• De bodemtemperatuur moet voldoende hoog zijn: minimaal 12°C (beter is 15°C) en maximaal 30°C.
• De bodem moet vochtig zijn en minstens twee weken vochtig blijven na toepassing. Indien het onvoldoende regent, moet de behandelde oppervlakte beregend worden.

Lees ook: Wachten op regen, is dat de ideale keuze?

• Gazons en grasvelden moeten op voorhand worden gemaaid. In geval van vervilting van gras, verticuteer eerst.
• Als de engerlingen onder heesters en hagen voorkomen, dan mag er geen boomschors liggen wanneer je aaltjes toepast. Boomschors of andere obstakels verhinderen namelijk dat de aaltjes in de grond kunnen doordringen, met veel verlies van product als gevolg.

Mijn gras is vervilt

In het geval dat je een grasmat hebt met een dikke viltlaag, dan moet je eerst verticuteren alvorens nematoden te gebruiken. Je moet met andere woorden eerst dood gras en mos verwijderen. De dikke viltlaag beperkt namelijk enerzijds de doordringbaarheid van de aaltjes. Anderzijds komt in een dergelijke laag zeer veel biologisch bodemleven voor en dus ook veel natuurlijke vijanden van aaltjes. Daarom heeft een dikke viltlaag een dubbel nadelig effect: de nematoden kunnen moeilijk de viltlaag passeren en komen daarbij roofvijanden tegen die hen vernietigen alvorens ze de ondergrond bereikt hebben en de plaaginsecten kunnen bestrijden.

Aaltjes tegen engerlingen: prijs

De prijs van aaltjes tegen engerlingen is afhankelijk van de hoeveelheid aaltjes die je koopt. Je hebt doorgaans 0,5 miljoen nematoden nodig per vierkante meter. Biogroei biedt je zowel kleine als grote verpakkingen van aaltjes aan.

Engerlingen bestrijden met chemische middelen

De meeste chemische middelen die gebruikt werden tegen engerlingen zijn gelukkig van de markt genomen omwille van milieuoverwegingen. Aaltjes tegen engerlingen is momenteel het beste middel dat verkrijgbaar is om engerlingen te bestrijden. Bij Biogroei kun je gemakkelijk online aaltjes kopen onder de merknaam B-green en B-green+.

Biologische bestrijdingsmiddelen kopen bij Biogroei

Nematoden bestellen en kopen kan bij Biogroei! Wanneer je bij ons een bestelling plaatst, dan wordt het pakketje de volgende werkdag bij jou geleverd of je kunt de producten van je bestelling ophalen in ons magazijn. Wij verzenden naar adressen in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland met onze vaste koeriersdiensten die elke dag voor jou klaar staan. Dus scroll snel omhoog en plaats vandaag nog een bestelling biologische bestrijdingsmiddelen bij ons!

Waarom zou je natuurlijke bestrijding zoals aaltjes tegen engerlingen kopen bij ons? Biogroei is al bijna 30 jaar gespecialiseerd in biologische bestrijdingsmiddelen. We hebben het meest uitgebreide assortiment aaltjes in verschillende hoeveelheden beschikbaar. Voor vragen en advies omtrent aaltjes en nuttige insecten kun je tevens bij ons terecht. Dus schroom je niet om contact op te nemen!