Emelten

Wat zijn emelten?

Een emelt is een larve van de langpootmug. Emelten zijn een belangrijke plaag in de landbouw met name in graslanden. Daar komen ze vooral voor in het volggewas dat gekweekt wordt nadat het grasland gescheurd werd. Dat volggewas kan opnieuw gras zijn (men scheurt het bestaande gras om een nieuwe grasmat in te zaaien) of een ander gewas zoals mais.

Emelten vind je het meest in hoog gras, daar is het immers vochtig. Maar ook gazons en sportvelden kunnen aanzienlijk door emelten geteisterd worden. Zelfs in de moestuin lusten ze een lekker slaatje!

Verschil tussen Emelten en engerlingen

Als je gazon gele plekken vertoont of op bepaalde plekken afsterft, kan je best een spade in de grond steken en kijken wat er aan de wortels vreet. Zowel emelten als engerlingen kunnen deze schade veroorzaken. Vaak verwarren mensen beide larvesoorten, ze zijn nochtans totaal verschillend.

Engerlingen zijn witte C-vormige larven met poten en een grijs achterste. Het zijn larven van verschillende keversoorten zoals rozenkever, junikever, sallandkever en meikever. De larven van al deze kevers noemen we engerlingen. Wil je meer weten over engerlingen. Meer informatie vind je terug bij de plagen engerlingen.

Emelten

Emelten daarentegen zijn grijs-bruin van kleur, pootloos zonder duidelijk aanwezige kop. Het zijn larven van langpootmuggen. Er komen in Nederland en België twee soorten langpootmuggen frequent voor: Tipula paludosa (de weidelangpootmug) en Tipula Oleracea (de kool-langpootmug). Wereldwijd zijn er ongeveer 4500 soorten van de familie Tupilidae ontdekt. Ongeveer 300 soorten zijn in Midden-Europa terug te vinden met als schadelijke soorten:

• Tipula paludosa: meest schadelijk
• Tipula subcunctans
• Tipula oleracea
• Tipula vernalis
• Nephrotoma appendiculata

Emelten herkennen is niet moeilijk als ze bijna volgroeid zijn. Op dat moment zijn ze 4 cm groot. Als de emelten zich in de eerste twee larvestadia bevinden, zijn ze echter zeer klein. Doordat ze een aardekleur hebben, worden ze in dat stadium gemakkelijk over het hoofd gezien.

Langpootmug

Biologie van de langpootmug

De langpootmug is het volwassen insect wiens nakomelingen emelten worden genoemd zolang ze in een larvaal stadium zijn. Langpootmuggen worden gekenmerkt door hun slanke lichaam en zeer lange poten. De langpootmuggen behoren tot de familie van de tweevleugeligen. Langpootmuggen vliegen niet extreem goed. Ze kunnen zich laten meevoeren met de wind terwijl ze de hoogte toch zelf bepalen. Bij windstil weer vliegen de langpootmuggen maar kleine afstanden om zich vervolgens te laten vallen in het gras. Ze verkiezen plekken die niet te droog en niet te vast zijn om eitjes af te leggen. Langpootmuggen doorlopen 4 stadia van ei- larve-pop tot volwassen insect.

Tipula paludosa: cyclus

De langpootmug legt haar eitjes het liefst in gras af, vooral daar waar al onkruiden staan omdat dit een minder vaste structuur geeft dan gezonde graszoden.

De eiafleg gebeurt tussen half augustus en begin oktober. Er worden ongeveer 400-500 eitjes per langpootmug afgelegd, in kleine groepjes (max 6 per plek). De kleur van de eieren is metaalachtig glanzend zwart. Na 3 tot 14 dagen kruipen de jonge larven uit de eieren. In eerste instantie zijn de larven wit, larvaal stadium 1. Maar dit verandert naar grauwgrijs zo vlug ze voedsel opnemen. De darminhoud bepaalt de kleur van de larve. Na een maand zijn de L1 emelten ongeveer 1 cm groot. Dan vervellen ze naar larvestadium 2. De larvale stadia 1 en 2 zijn het best te bestrijden met C-green, aaltjes tegen emelten.

Ze overwinteren in het tweede of derde larvale stadium naargelang de temperatuur van de herfst en winter. Ze zijn niet gevoelig voor vorst maar wel voor droogte, zeker in de eerste larvale stadia. Ook in de winter blijven emelten zich voeden. Ze kunnen tot -10 °C overleven.

Eénmaal de bodemtemperatuur stijgt naar 5°C in het voorjaar, groeien de emelten verder uit. De larve in het derde en vierde stadium doen het meeste schade aan de wortels en planten.

Begin mei zijn ze volgroeid en gaan ze verpoppen. De verpopping heeft plaats tussen mei en augustus. Poppen doen geen schade aan het gewas. Een pop is max. 3 cm groot en tussen 3 en 5 cm dik. In de zomer verschijnen de volwassen langpootmuggen die opnieuw eitjes gaan afleggen. Volwassen langpootmuggen leven maximum drie weken.

Tipula oleracea: cyclus

Het grote verschil met Tipula paludosa is dat deze langpootmug op twee momenten in het jaar eitjes aflegt namelijk half augustus-oktober maar ook half april-eind juni. Verder geldt dezelfde beschrijving als bij Tilupa paludosa.

Wat eet een langpootmug?

Het voedsel van de langpootmug, het volwassen insect, is beperkt. Sommige soorten eten zelfs niets. Anderen voeden zich wat met nectar en plantensappen. Dit veroorzaakt alleszins geen schade aan de planten.

Het voedsel van jonge emelten (larven langpootmug) bestaat in eerste instantie uit afvalstoffen, organisch materiaal dat ze in de bovenste laag van de bodem vinden. Na een tijd vreten ze aan jonge wortels ondergronds en bovengrondse plantendelen die ze ter plaatse vinden. Ze doen dit ’s nachts, ze trekken als het ware de bovengrondse plantendelen in de grond.

Gewassen waar emelten werden aangetroffen: aardappel, aardbei, andijvie, bieten, grassen, klaver, koolsoorten, ook gele mosterd, lucerne, lupinen, radijs, sla, spinazie, suikerbiet, tuinbonen, vlas, wikken… De voorkeur van de Tipula soorten gaat echter uit naar gras en witte klaver. Emelten blijven eten zolang het niet vriest.

Schade van emelten

Meestal spreken we van schade die emelten veroorzaken aan de wortels van de planten. Maar er wordt vooral schade aangericht aan stengels en bladeren die net bovengronds of ondergronds aanwezig zijn. Als bovengrondse stengeldelen worden afgegeten, gaat de plant rotten.

Emelten hebben een duidelijke voorkeur voor gras en witte klaver. Ze voeden zich in grasvelden liever met bladeren dan met wortels. Ze vreten de groene blaadjes af en trekken deze dan in hun gangetje naar binnen. De groene blaadjes worden dan in het gangetje opgegeten, ze wachten niet tot ze gerot zijn in tegenstelling tot regenwormen die dat wel doen. Dit voedingsgedrag geldt zowel voor Tipula paludosa als Tipula oleracea.

Langpootmug steken?

Langpootmuggen zien er griezelig gevaarlijk uit maar steken niet. Je kan dus geen langpootmug beet krijgen, hun kaken zijn hiertoe niet uitgerust! Langpootmug is uiteraard niet giftig want ze steken niet. Af en toe kan je ze eens waarnemen aan de buitenkant tegen een raam maar meestal vertoeven ze in de natuur. En komt er toevallig al eens een langpootmug in huis, zet ze dan rustig weer buiten. Ze is een beetje verdwaald!

Langpootmug verjagen: preventieve aanpak tegen emelten

• Zorg voor een sterk en gezond gazon: dit kan met wormenmest en Oenosan. Langpootmuggen verkiezen immers grasvelden die niet te vast van structuur zijn. Oenosan zorgt ervoor dat het gras sterker wordt en bestand is tegen meer droogte. Dankzij Oenosan daalt de waterbehoefte van de grassen. Dit is mooi meegenomen in altijd maar warmere zomers.
• Eitjes worden het liefst afgezet in vochtige grond. Woon je in een vochtig gebied en is je tuin altijd vochtig, overweeg om je grond te draineren.
• Droge zomers en nazomers kunnen leiden tot minder eiafzet en minder emelten in de herfst. Dit hebben we zelf uiteraard niet in de hand!
• Houdt tijdens de periode van eiafleg de grasvelden extra kort. Sowieso van half augustus tot half oktober en als je Tipula oleracea hebt, ook vanaf half april tot eind juni. Het eistadium en eerste larvestadium is gevoelig aan uitdroging. Langpootmuggen zullen minder snel eitjes afleggen in kort gras.
• Laat geen tuinverlichting branden op de momenten van eiafleg. Volwassen langpootmuggen worden aangetrokken door licht.
• Voorkom mosgroei in dakgoten en platte daken. De langpootmug legt daar graag haar eitjes af.

Hoe werken aaltjes tegen emelten?

Aaltjes of nematoden zijn microscopisch kleine rondwormpjes die in een kleistubstantie geleverd worden. Het product moet opgelost worden in water en vervolgens aangelengd naargelang de oppervlakte die je moet behandelen. De oplossing giet je op de grond waar emelten aanwezig zijn met een gieter of een nematodenspuit. Eénmaal een emelt gevonden in de grond, dringen de aaltjes deze binnen via natuurlijke lichaamsopeningen zoals mond en anus. De aaltjes gaan in het darmkanaal van de emelt bacteriën uitscheiden die de emelt ziek maakt en afdoodt. Zoals reeds vermeld werken aaltjes tegen jonge emelten (L1 en L2) maar niet tegen oudere en dus grotere emelten (L3 en L4). Wil je meer weten over aaltjes en hun werking dat lees je op de pagina omtrent aaltjes.

Bestrijding van emelten in het gazon

Landbouwers zoeken naar oplossingen om emelten te bestrijden in grasland en weiland, hobbytuinders willen oplossingen om emelten in gras of gazon te bestrijden. We gaan ons vooral toespitsen op deze laatste groep.

Emelten veroorzaken schade in het gazon in de vorm van kale plekken. De grassprieten worden door de emelten afgebeten en naar binnen in hun gangetje getrokken. Als er veel emelten aanwezig zijn, wordt het gazon op termijn een kale vlakte. Om dit te bewerkstelligen zijn er massaal veel emelten aanwezig, meer dan 100 per m2. Grijp dus vroeger in en vermijd dit rampsenario!

Het probleem is dat de meeste particulieren de schade pas vaststellen als de emelten in larvestadium 3 en 4 zijn, grote larven dus van 3 tot 4 cm groot. Spijtig genoeg kunnen deze larven niet meer bestreden worden. Chemisch is er in België en Nederlands niets meer voorhanden om emelten te bestrijden. Biologische bestrijding van emelten met aaltjes kan wel maar enkel voor jonge larven in L1 en L2 stadium.

“Wanneer emelten bestrijden?“ is dus een zeer belangrijke vraag. Je moet weten wanneer de larven in stadium 1 en 2 aanwezig zijn in de grond om dan een bestrijding met aaltjes uit te voeren. C-green, aaltjes tegen emelten, gebruik je tussen begin september en half-eind oktober. Heb je Tipula oleracea, kan je ook in het voorjaar behandelen tussen half mei en eind juni. Tipula paludosa heeft op dat moment enkel grote larven en is niet in het voorjaar behandelbaar. Let dus goed op! Oude emelten in L3 en L4 stadium zijn niet meer te bestrijden, noch biologisch, noch chemisch! Je moet ze dus laten verpoppen.

Emelten (grote larven) in het gazon bestrijden in april?

In april merken de meeste mensen de schade aan hun gazon. Deze wordt veroorzaakt door de larven die in het najaar uit de eitjes kwamen en al die tijd gegeten hebben. Zoals reeds uitgelegd heeft Tipula paludosa enkel grote larven in het voorjaar waar nog weinig aan te doen valt.

Ingeval van een langpootmuggen plaag of als je toch nog iets wil doen tegen de grote larven, gebruik dan een zwarte plastiek of groot dekzeil. Leg dit over het gazon of andere aangetaste plaatsen. Door vochtige omstandigheden te creeëren onder de plastic, komen de emelten naar boven en ’s morgens kan je opvegen en verwijderen.

Hoe pak je dit aan?

• Besproei ’s avonds het gazon uitgebreid met zuiver water.
• Trek vervolgens een zwarte plastiek of dekzeil over het gazon.
• Leg de plastiek of het dekzeil vast aan de zijkanten zodat het niet kan weg waaien.
• Haal ’s ochtends de plastiek of het zeil eraf.
• Veeg de emelten samen en ruim ze op.
• Herhaal dit 4 tot 10 dagen na elkaar. Hoe zwaarder je aantasting, hoe langer je dit moet volhouden.

Emelten bestrijden in de moestuin

Emelten, evenals ritnaalden trouwens, tref je regelmatig aan in moestuinen. Vooral de eerste jaren nadat de tuin pas ontgonnen is van weiland naar moestuin, kan zich een probleem stellen. Over het algemeen leggen de langpootmuggen in hoog gras, vochtig weiland of gazon hun eitjes af. Wordt dat gras dan moestuin, kunnen er wel verschillende jaren verstrijken vooraleer de populatie emelten volledig is verdwenen.

Vooral jonge kiemplantjes kunnen op één nacht worden afgebeten, net boven de grondoppervlakte. De emelt trekt het groene plantendeeltje onder de grond waar het direct wordt opgegeten. Maar ook grotere planten kunnen schade op lopen, denk maar aan sla, spinazie, tuinbonen, erwten, aardappelen, bieten, aardbeien enz. …

Als je zeker wilt weten of je last hebt van emelten en/of ritnaalden: snij een aardappel doormidden en leg de twee delen met de gesneden kant op de grond. De dag nadien controleer je de aardappelhelften en kijk je wat je gevangen hebt.

Er zijn geen middelen meer voorhanden om emelten te bestrijden met een chemisch product. Emelten bestrijden met gif is trouwens ook niet aangewezen in de moestuin gezien dit schadelijk is voor mens en milieu.

Hoe emelten natuurlijk bestrijden in de moestuin?

Verschillende middeltjes die je voor het gazon kan gebruiken, zijn ook van toepassing in de moestuin

• Dek die delen van de moestuin af met zwarte plastiek of een dekzeil zodat de emelten die in de grond aanwezig zijn naar boven komen. Zo kan je ze oprapen en verwijderen. Dit is vooral interessant in het voorjaar (april-mei) net voor het zaaien en planten. Doe dit minstens drie dagen na elkaar, bij een grote aantasting nog langere tijd volhouden.
• Behandel in de juiste periode de emelten met C-green, aaltjes tegen emelten. De beste behandelingsperiode is tussen september en half-eind oktober, omdat de emelten dan klein zijn. Emelten in het voorjaar bestrijden met aaltjes kan enkel als je te maken hebt met Tipula oleracea. Bij bestrijding van emelten in gazon lees je meer over de twee soorten emelten die bij ons actief zijn en wanneer ze biologisch kunnen bestreden worden.
• Dek niet gebruikte delen van de moestuin af met gronddoek op het moment dat de eiafleg plaats vindt: vanaf half augustus tot half oktober. Tipula oleracea legt ook nog een tweede keer eitjes af tussen begin mei en eind juni maar deze periode staat de moestuin vol groenten en kan je hem niet afdekken.
• Zaai geen groenbemesters want dat is voor de langpootmug een ideale omgeving om eitjes in af te leggen.

Emelten op terras

Het kan voorkomen dat je plots honderden emelten op je terras ziet rondkruipen. De emelten zijn uit het gras gekomen. Bij hevige regenval komen deze vaak naar boven en zo kan het gebeuren dat je verrast wordt door deze gaste,. Je kan ze het best bij elkaar borstelen, in een plastiek zak doen en vervolgens invriezen. Dat is de meest diervriendelijke dood. In het najaar pas je dan C-green toe op je gazon.

Bestrijding engerlingen en emelten

Eerst en vooral is het belangrijk om te weten dat engerlingen en emelten verschillende larvesoorten zijn, afkomstig van totaal andere volwassen insecten. Ze zijn goed van elkaar te onderscheiden omdat ze uiterlijk er totaal anders uitzien. Wil je het verschil kennen tussen beiden?

Ingeval van biologische bestrijding met aaltjes, werkt het bestrijdingsmiddel tegen emelten niet als bestrijdingsmiddel tegen engerlingen. Emelten en engerlingen bestrijden we dus met twee verschillende aaltjessoorten: emelten met C-green en engerlingen met B-green. Wil je meer lezen over aaltjes en hun bestrijding, bekijk dan even onze pagina over aaltjes.

Emelten bestrijden met knoflook

Knoflook wordt aangeprezen als dé favoriete plant om zowat alle schadelijke insecten te doen verdwijnen. Maar is dit zo?

Al in de oudheid beweerde men dat knoflook een verdrijvende functie had op insecten en mollen. Er zal zeker waarheid in zitten. De vraag is hoeveel geld en tijd moet ik hierin steken en wat is het rendement? Als het product weinig resultaat genereert, kost het op termijn zelfs meer geld en tijd dan opnieuw inzaaien!

Bovendien vind je deze producten nooit terug in wetenschappelijke verslagen van universiteiten en is de vraag of er wel een wetenschappelijke grond is?

Natuurlijke vijanden van emelten

Naast de biologische bestrijding met aaltjes, hebben emelten vogels en mollen als natuurlijke vijanden. Dit zorgt echter voor bijkomende schade in het gazon en de grasvelden. Vogels pikken het gazon kapot om de emelten te vinden en mollen maken dan weer molshopen.

Aaltjes kopen tegen emelten

C-green, aaltjes tegen emelten kan je online bestellen en kopen via www.biogroei.nl of www.biogroei.be. We zijn bijna 30 jaren actief in de sector van biologische bestrijding. Heb je nog vragen omtrent ons product, twijfel niet om ons te contacteren.

We verzenden dagelijks met onze koerierdiensten waardoor je bestelling meestal de volgende dag bij jouw thuis wordt geleverd. Vanaf 50 euro is er trouwens gratis verzending.

Biologische bestrijdingsmiddelen kopen bij Biogroei

Biologische bestrijdingsmiddelen koop je eenvoudig online bij Biogroei. Vele mensen voor jou gebruikten reeds aaltjes als natuurlijk bestrijdingsmiddel. Wij zijn zelf bijna 30 jaren actief in deze sector en willen je graag met raad bij staan. Onze reviews bewijzen trouwens onze topservice!

We verzenden alle werkdagen de binnen gekomen bestellingen met onze vaste koerierdiensten. Meestal wordt het pakje de volgende dag bij jouw thuis aangeboden. Vanaf 50 euro is de verzending trouwens gratis.