Hoe ziet de coloradokever eruit?
Volwassen coloradokever
De coloradokever, ook wel aardappel kever genoemd, wordt ongeveer 1 cm lang. De vorm lijkt een beetje op een lieveheersbeestje maar de kleur van zijn lichaam is totaal anders. Typisch voor de coloradokevers zijn de zwarte strepen op zijn dekschilden. De kleur van de kever is geel tot lichtbruin terwijl de kop oranjegeel van kleur is.
Eitjes van de coloradokever
De eitjes van de coloradokever zijn oranjegeel van kleur als ze net zijn afgelegd. Ze worden met de punt van het eitje aan het blad gekleefd en staan in een gerangschikte structuur. Eén vrouwtje legt tussen de 300 en 700 eitjes af, telkens in groepjes van 12 tot 25 eitjes per legsel.
Als de eitjes volgroeid zijn, kleuren ze donkerder. Kort daarna zie je de larven uit de eitjes komen. De eitjes van een legsel komen ongeveer tegelijkertijd uit.
Larven van de coloradokever
Naargelang de warmte van het voorjaar, komen de afgelegde eitjes uit na 5 tot 21 dagen. De jonge larven voeden zich eerst met de restanten van de eischaal waaruit ze zijn gekomen.
De larven vervellen drie keer en doorlopen dus 4 larvale stadia. Elke keer worden de larven groter en vraatzuchtiger. Als het tijd is om te verpoppen, laten de larven zich op de grond vallen. Ze graven zich enkele cm in de grond waar de verpopping vervolgens plaats vindt.
Er komen verschillende larvestadia tegelijk op de planten voor.
Van waar komt de coloradokever?
Coloradokevers komen oorspronkelijk uit het zuiden van Noord-Amerika. In 1877 werden ze voor het eerst in Europa gesignaleerd. Na wereldoorlog I heeft de coloradokever zich echt weten te vestigen in Europa. Nu komt de kever algemeen voor op grote oppervlaktes van Noord-Amerika en grote delen van Europa, Azië en Noord-Afrika.
Hoe krijg ik coloradokever in mijn tuin?
Coloradokevers overwinteren in de grond. In het voorjaar gaan ze op zoek naar voedsel. Coloradokevers voeden zich uitsluitend met bloemen en planten van de nachtschadefamilie. Tot deze groep behoren aardappelen, tomaten, aubergines en paprika’s, waarbij de aardappelplanten hun absolute voorkeur genieten. Vroeg in het voorjaar zijn deze groenten nog niet aanwezig. Vandaar dat de eerste coloradokevers zich storten op de wilde ‘zwarte nachtschade’ planten in de natuur en opslagplanten van aardappelen. Opslagplanten zijn aardappelplanten die ontstaan zijn uit kleine knollen die in de grond zijn achtergebleven van vorig jaar. Ze staan op die plaatsen waar de kevers uit de grond tevoorschijn komen.
Jonge coloradokevers kunnen veel kilometers afleggen op zoek naar aardappelpercelen. Zo kan je jaren geen last hebben gehad en plots daar toch met geconfronteerd worden. Als ze na de winter uit de grond komen, moeten ze al kruipend zoeken naar voedsel. Ze moeten namelijk eerst eten om hun vliegspieren te regeneren.
Het is dan ook niet abnormaal als je plots een coloradokever op je terras tegen komt of waar dan ook. Ze zijn gewoon op zoek naar voedsel.
Levenscyclus van de coloradokever
Laten we starten in de grond. Zowel larven als volwassen kevers overwinteren in de grond. De larven kunnen tot 50 cm diep kruipen en daardoor strenge winters overleven. Ze verpoppen in het voorjaar. De volwassen kevers bevriezen als de grond kouder wordt dan - 7°C. Dankzij de warme winters overleven er steeds meer winterkevers. Daardoor is er in het voorjaar een grote basispopulatie aanwezig.
Na de paring worden de eitjes afgelegd eind mei – begin juni aan de onderkant van de bladeren, zovlug de temperaturen meer dan 17°C bedragen. Ze zijn oorspronkelijk licht geel van kleur en staan recht op het blad. De eitjes worden in groepjes afgelegd.
Uit de eitjes komen oranjekleurige larven. Ze gaan onmiddellijk beginnen eten aan het aardappelloof. De larven zijn echte veelvraten waardoor ze al na 3 tot 5 weken vier larvestadia hebben doorlopen en klaar zijn om te verpoppen. Op de bladeren tref je verschillende larvestadia door elkaar aan.
Net voor ze gaan verpoppen, laten de larven zich op de grond vallen. De verpopping gebeurt in de grond. Bij warme zomers en voldoende voedsel komt er hetzelfde jaar nog een tweede generatie tot stand in juli en in uitzonderlijke gevallen ook nog een derde generatie in augustus.
Coloradokever giftig voor mensen?
De coloradokever is niet giftig voor de mens als je ze aanraakt. De volwassen kever en zijn larven zijn wel giftig voor hun natuurlijke vijanden zoals vogels, spinnen en hooiwagens. De bladeren van de nachtschade planten die de coloradokevers eten, bevatten zeer giftige stoffen. De kevers en hun larven gaan deze gifstof uit hun voeding niet opnemen maar terug uitscheiden.
Wat doet de coloradokever?
De coloradokever, zowel de volwassen kevers als de larven, voeden zich met bladeren van planten uit de nachtschade familie. Ze zijn het meest verzot op aardappelloof maar voeden zich ook met loof van tomaten, aubergines en pepers als er geen aardappelen in de buurt staan. Als een groot deel van de bladeren is opgegeten, gaan de aardappel knollen of tomaten niet meer verder ontwikkelen bij gebrek aan fotosynthese.
Coloradokever in je moestuin kan grote schade aanrichten als je geen acties onderneemt en komt jaar na jaar terug. Zeker als je als moestuinier een groter aardappelperceel hebt, moet je zeer attent zijn op de coloradokever.
In de landbouw wordt de coloradokever uiteraard met man en macht bestreden. Overlast van coloradokever kan ontstaan op maisvelden en bietenvelden waar het jaar voordien aardappels zijn gekweekt. De opslagplanten van aardappelen die tussen de mais en bieten groeien, trekken coloradokevers aan zonder dat ze bestreden worden omdat er eigenlijk mais of bieten staan te groeien. Zo ontstaat een coloradokever plaag in die velden. De mensen rond de percelen krijgen dan overlast van coloradokevers. Overal zijn er dan coloradokevers, tot zelfs in de huizen.
Coloradokever op aardappel
De aardappel is de meest geliefde plant voor de coloradokever. De bloemen en bladeren van de aardappelplanten worden zowel door de volwassen kevers als door de larven gesmaakt. De larven voeden zich soms ook met de stengels en houtige delen van de planten.
De volwassen kevers vind je in eerste instantie in de buitenste randen van het perceel, zeker als ze van ergens anders komen. De volwassen kevers eten randen van de bladeren. De larven daarentegen eten de bladeren volledig op.
Coloradokever op tomaat
Tomaat, aubergine en pepers behoren eveneens tot de nachtschadefamilie en zijn als dusdanig potentiële waardplanten voor de coloradokever. Als er voldoende aardappelloof aanwezig is, gaat de coloradokever niet specifiek op zoek naar tomaat of aubergine planten. Worden ze wel aangetast, dan is het vraatschade identiek als bij aardappel.
Coloradokever bestrijden
Geen enkel ander schadelijk insect werd door de mens zoveel bestreden als de coloradokever. Dit insect verbleef voor de teelt van aardappelen op wilde nachtschadeplanten in Noord-Amerika. Vanaf dat de mens aardappelen is gaan telen, heeft de coloradokever zich verplaatst van de wilde planten naar de gecultiveerde planten.
Coloradokever verplicht bestrijden
Zowel voor Nederland als België zijn de boeren en particulieren verplicht om de coloradokever te bestrijden. Als je als hobbytuinder last hebt van coloradokever in de moestuin vind je hieronder voldoende maatregelen om aan de slag te gaan.
Beste bestrijding tegen de coloradokever is preventie
Hieronder vind je wat je kan doen tegen de coloradokever:
- Vruchtwisseling is altijd goed maar zorgt niet voor minder coloradokevers. In geval van vruchtwisseling gaan de overwinterende kevers niet direct voedsel vinden waar ze uit de grond komen. Maar ze kunnen gemakkelijk een kilometer al kruipend afleggen om aan voedsel te geraken. Dus in onze kleine moestuinen zullen ze snel de aardappelen vinden, zelfs als we aan vruchtwisseling doen.
- Je kan de aardappelen kweken onder klimaatdoek. In dat geval is de vruchtwisseling wel essentieel. Klimaatdoek is een lichte geweven doek die los over het gewas gelegd wordt of over tunnels gespannen.
- Aardappelplanten die ontstaan uit knollen die zijn achter gebleven in de grond hebben vroeger loof dan nieuw geplante knollen. De vroege coloradokevers storten zich op deze planten om zich te voeden en voort te planten. Verwijder daarom deze opslagplanten zo snel mogelijk. Zorg dat je bij de oogst ook de allerkleinste aardappelen opraapt. Deze zorgen het jaar nadien weer voor aardappelopslag.
- Vang de eerste generatie kevers weg! De volwassen kevers eten niet veel maar gaan vooral paren. Als je de kevers snel wegvangt, wordt de ei-afleg beperkt. Doe dit dagelijks!
- Controleer en knip de bladeren weg waarop eitjes zijn afgelegd. Eitjes bevinden zich aan de onderkant van de bladeren.
- De eitjes van de coloradokevers zijn niet giftig en worden gegeten door larven van het lieveheersbeestje Coleomegilla maculata. Dit lieveheersbeestje is niet te koop. Er worden momenteel experimenten gedaan in hoeverre larven van adalia die wel te koop zijn - de plaag onder controle kunnen houden. Wil je het ook proberen, koop de larven van lieveheersbeestjes zo vlug de eerste eitjes van coloradokevers zijn afgelegd.
Tip: de eitjes van de lieveheersbeestjes lijken op deze van de coloradokevers, knip dus niet de verkeerde weg!! De eitjes van de lieveheersbeestjes zijn aanvankelijk lichter geel van kleur maar ze worden naargelang ze ouder zijn donkerder. Best dus geen eitjes meer wegknippen tenzij je echt ziet dat er coloradokevers uitkomen.
Bestrijding van de larven van de coloradokever
- Larven van de bladeren kloppen. Het is een enorm werk om kleine larven manueel weg te vangen. Je kan ze echter zoveel als mogelijk van de planten slaan door op de bladeren te kloppen met je handen. Als ze op de grond terecht komen, zijn de jonge larven niet beweeglijk genoeg om terug op de planten te kruipen. Zo verminder je het aantal larven. In de grond sterven de jonge larven af, ze kunnen nog niet verpoppen in dit stadium.
- Kevers die op de grond terecht komen, kruipen wel terug op de planten. In Nederland ontwikkelde men een Colorado Beetle Catcher, dit landbouwmachine mept de kevers van de planten. De flappen aan de machine roteren langs de aardappelplanten omhoog waardoor de kevers naar beneden vallen. De machine verzamelt de kevers al rijdend in bakken om ze nadien te vernietigen.
- Aaltjes tegen coloradokevers spuiten over de bladeren. Aaltjes zijn minuscule rondwormen die samen leven met een bepaalde bacterie die dodelijk is voor de larven van coloradokevers. De plant moet op voorhand goed vochtig worden gezet om vervolgens de oplossing van aaltjes met een spuittoestel op de aardappelbladeren te vernevelen. Zowel de boven- als onderkant moet goed worden bespoten. De aaltjes die op de larven terecht komen, kunnen via lichaamsopeningen in de larven binnendringen en deze vervolgens bacterieel vergiftigen.
Biologische bestrijding tegen de coloradokever
Brandnetelgier tegen de coloradokever
Brandnetelgier wordt aangeraden als huismiddel tegen coloradokever. Brandnetelgier, wat we zelf ook verkopen bij Biogroei, is eigenlijk een bladmeststof. Ik zelf geloof niet dat dit een werking heeft tegen de coloradokever.
Aaltjes tegen de coloradokever
De coloradokever kan je natuurlijk bestrijden met aaltjes Felti-care. Deze aaltjes bestrijden de larven van de coloradokever. Vooral de larven in de eerste twee larvestadia, de jonge larven dus, worden heel goed bestreden met deze aaltjes. De coloradokever legt vanaf eind mei- begin juni gedurende 2 tot 3 weken eitjes af. Een week later zijn de eerste larven actief indien het voldoende warm is. Op dat moment is het de beste periode om de eerste behandeling met Felti-care te geven. Herhaal dit nog meermaals zolang de ei-afleg plaatsvindt en er dus jonge larven ontluiken.
De toepassing met aaltjes moet ’s avonds gebeuren of bij zwaar bewolkt weer. De aaltjes verdragen immers geen UV-licht. Felti-care is een contactmiddel. Het is belangrijk om de larven van de coloradokever te raken zodat de aaltjes in de larven kunnen binnen dringen. Aaltjes die niet in de larven terecht komen, sterven de volgende ochtend door het UV-licht.
Op het einde van het seizoen kan je met aaltjes een grondbehandeling uitvoeren op de larven die zich op de grond laten vallen om te overwinteren. Door direct na de oogst de grond te behandelen met Felti-care, kan je vele larven in de grond afdoden. Waar je tijdens het groeiseizoen een bladbehandeling kan doen met aaltjes, kan je op het einde van het seizoen een grondbehandeling met dezelfde aaltjes uitvoeren. Op deze manier beperk je het aantal kevers dat in het voorjaar zal uitkomen. Het is een kwestie om direct na de oogst van de aardappels de grond met aaltjes Felti-care te behandelen. Dan zijn de larven nog niet diep in de grond gekropen om te overwinteren.
Chemische middelen tegen de coloradokever
Een chemisch middel tegen coloradokever heeft weinig zin. Er is in het verleden, sinds de eerste wereldoorlog al, zodanig veel vergif tegen de volwassen kever gebruikt dat ze resistent geworden zijn tegen alle bestaande middelen.
Spuiten tegen de larven van de coloradokever kan nog met een aantal chemische middelen waarbij het middel Spinosad het minst schadelijk is. In België is dit nog toegelaten voor particulier gebruik, in Nederland al niet meer. Het is minder schadelijk dan alle andere chemische middelen, ook minder schadelijk dan het alom bekende Pyrethrum dat veelvuldig in biologische tuinen wordt gebruikt. Spinosad blijkt minder toxisch voor mens, zoogdieren en vogels maar het is wel schadelijk voor bijen, wespen en sluipwespen dus zeker niet gebruiken op het moment dat de aardappelplanten in bloei staan. Tegen spinosad is ook al resistentie opgebouwd dus niet veelvuldig gebruiken want dan heb je geen resultaat meer.