De buxusmot is een zeer bekende plaag in Europa. De meeste mensen hadden enkele jaren geleden namelijk één of meerdere buxussen staan en werden hierdoor met de buxusmot geconfronteerd. Oorspronkelijk komt de buxusmot uit Azië en dan met name Japan, Zuid-Korea en China. Vermoedelijk werd deze mot in 2007 geïmporteerd in Duitsland samen met buxusplanten. De buxusmot is dan ook een invasieve exoot. Dat wil zeggen dat de vlinder door toedoen van de mens hier terecht is gekomen en zich gemakkelijk kan voortplanten en uitbreiden op inheemse planten, namelijk de buxussoorten. Niemand was daarop voorbereid met als gevolg dat veel buxusplanten op korte tijd volledig kaal werden gevreten en uiteindelijk moesten gerooid worden.
Ondertussen is de druk van de ketel: er zijn allerlei middelen om de buxusmot onder controle te houden en de natuurlijke vijanden van de buxusmot zijn inmiddels ook aanwezig. Echter, de buxusmot zal nooit verdwijnen. Wel is een plaag van dit insect goed beheersbaar geworden.
Buxusmot herkennen
De buxusmot is gemakkelijk te herkennen. Het is namelijk een grote vlinder met een spanwijdte van gemiddeld 4 cm en heeft een typisch wit-bruin patroon. Vooral de bruine rand aan de zijkant van het lichaam is een typisch kenmerk. Deze rand is doorgaans goed zichtbaar is als de buxusmot vlinder stil zit. Verder zien de mannelijke en vrouwelijke buxusmotten er qua uiterlijk hetzelfde uit, enkel aan het achterlijf kan je het onderscheid maken. De volwassen motten vliegen overigens vooral ’s nachts, maar ze kunnen ook overdag worden waargenomen.
Buxusmot eitjes
Een volwassen buxusvlinder leeft maar kort, namelijk gemiddeld acht dagen. Gedurende die tijd vindt de paring plaats en legt de vrouwelijke buxusmot eitjes op de buxusstruiken. Deze buxusmot eitjes herkennen is niet gemakkelijk. De eitjes van de buxusmot worden doorgaans in cluster van 10 tot 20 eitjes gelegd aan de onderkant of soms op de bovenkant van de buxusblaadjes. De eitjes zijn verder maar 3 mm groot.
In eerste instantie zijn de eitjes van de buxusmot bleekgeel en in een later stadium worden ze geelgroen van kleur. Net voordat de rupsjes uit de eitjes komen, kun je onder de microscoop de zwarte kopjes van de rupsjes in de eitjes waarnemen. Maar zoals je kunt voorstellen is het zeer moeilijk om met het blote oog de eitjes te vinden op de planten door de camouflerende kleur
Eitjes van buxusmot bestrijden?
Wanneer je last hebt van veel eitjes, dan kan een natuurlijke vijand ze uitschakelen. Buxusmot eitjes kunnen namelijk gedood worden door Trichogramma sluipwespen. Deze miniscule sluipwespen vinden eerst de eitjes op geur om vervolgens de eitjes van de buxusmot te parasiteren zodat de rupsjes niet kunnen uitkomen. In plaats daarvan ontwikkelen zich nieuwe sluipwespjes in de vlindereitjes. Het is wonderlijke dat zo’n kleine sluipwesp zo’n complex gedrag uitvoert.
Hierbij geldt alleen een belangrijkste vraag ‘wanneer zijn er eitjes afgelegd door de buxusmot?’, want dan moeten de sluipwespen ook worden ingezet. Daar zit wat variatie op afhankelijk van het klimaat en de temperaturen. Zo is het in België warmer dan in het noorden van Nederland. Logischerwijs zullen de eitjes daardoor eerder gelegd worden in België dan in Nederland.
In de periode tussen de eerste vlucht en de eerste generatie rupsen moeten de Trichogramma sluipwespen uitgezet worden. De rupsen ontwaken overigens uit hun winterslaap vanaf een minimum temperatuur van 7°C. Hierdoor vinden de twee grote vluchtperiodes van de buxusmot plaats rond:
- Begin juni-juli
- Eind augustus tot eind oktober, indien de temperaturen goed blijven
Zodra je vaststelt dat de eerste vlucht van de buxusmot is begonnen, kun je de sluipwespen bestellen. Twee weken na het uithangen van de eerste dosis, moet je de behandeling herhalen. Het is belangrijk om gelijk de eitjes van de eerste generatie aan te pakken, omdat dit ook een effect heeft op de populatiedruk van de tweede generatie buxusmotten.
Tip van Biogroei: Hang een buxusmotval om de volwassen vlinders weg te vangen. Zo weet je meteen wanneer de eerste buxusmotten uitkomen.
De buxusmot rupsen
De rups van de buxusmot is te herkennen aan de groene kleur compleet met dikke zwarte en dunne witte strepen in de lengterichting van het lichaam. Als de rupsen uit de eitjes komen, dan zijn ze gelig van kleur. Daarna krijgen de rupsen al vrij snel het typische kleurenpatroon.
De larven zijn aanwezig in de buxusplanten:
- Vanaf eind juli tot eind augustus.
- In september en oktober zodat ze zich vervolgens inspinnen in een cocon om te overwinteren.
- De overwinterende rupsen vreten terug verder in april en mei.
Popstadia van de buxusmot
De pop van een buxusmot is gemiddeld 2 cm lang. Pas gevormd is de pop nog felgroen van kleur met vlekken en strepen zoals de rupsen. Vervolgens wordt de oudere pop bruinachtig. Buxusmot poppen zitten verder in een witte cocon tussen de buxusbladeren. Het gehele popstadium duurt bij de buxusmot ongeveer 14 dagen.
Schade van de buxusmot
De buxusmot tast verschillende variëteiten buxusplanten aan. In Europa werden tot op heden alleen buxussoorten aangetast, maar in Azië zijn ook andere waardplanten ontdekt die worden aangevallen door de buxusmot. Denk aan de Ilex purpurea, Euonymus japonicus, Euonymus alatus en Pachysandra terminalis. Over het algemeen valt in Europa de Buxus rotundifolia plant het meest in de smaak. Daarnaast worden ook Buxus microphylla, Buxus sempervirens en Buxus sinica maar al te graag kaalgevreten door de buxusmot. Let dus bij deze planten in je tuin op of ze worden aangetast.
Vooral de rupsen van de buxusmot zijn echte veelvraten. Bovendien zijn er twee generaties per jaar. Hierdoor krijgen de buxusplanten tevens weinig kans om zich te herstellen. De blaadjes worden eerst door de jonge rupsen afgeschraapt. Dit valt in het begin niet op. Naargelang de rupsen groeien vreten ze ook meer: ze nemen happen uit de bladeren. Na verloop van tijd zie je bladeren waar alleen de nerven nog van overblijven. Op de plant vind je dan tevens uitwerpselen en spinsel. Dit maakt er doorgaans een vieze boel van. Blaadjes worden na verloop van tijd vervolgens samen gesponnen, want hierin kunnen de rupsen verpoppen en overwinteren.
Tip van Biogroei: De schade door de rupsen kan verward worden met de schade van de buxus schimmel Calonectricia (voorheen Cylindrocladium genoemd). Deze schimmel veroorzaakt bladval, maar er is geen sprake van uitwerpselen, spinsel en vraatschade in tegenstelling tot de schade veroorzaakt door de buxusmot.
Buxusmot bestrijden
Gelukkig zijn er middelen ontwikkeld om de buxusmot natuurlijk te bestrijden. Op de vraag ‘wanneer buxus behandelen tegen buxusmot?’ is het antwoord dan ook vrij simpel: heel het seizoen moet je aandacht geven aan de behandeling. Daarvoor haal je alle natuurlijke middelen die voorhanden zijn in huis om het probleem beheersbaar te houden.
Benieuwd welke opties je hebt als je voor biologische buxusmot bestrijding gaat? Biogroei heeft een zevental mogelijkheden voor je op een rij gezet compleet met toelichting zodat jij de beste optie voor jouw situatie kunt achterhalen.
- Buxusmotval
- Trichgramma sluipwespen
- Aaltjes tegen rupsen buxusmot
- Enkel toepassen bij valavond, ofwel net voor het donker is, omdat de aaltjes UV-licht niet kunnen verdragen.
- Maak de planten in kwestie voor de behandeling nat zodat de aaltjes de volledige nacht in een vochtige omgeving kunnen werken.
- Het is een contactmiddel: de rupsen moeten met andere woorden geraakt worden door de aaltjes.
- Het werkt enkel op de jonge rupsen, niet op de grote rupsen en volwassen motten.
- Toepassingsperiode is tussen juli en half augustus en half tot eind september.
- Bacteriepreparaat tegen rupsen
- Buxusmot bestrijden met water
- Buxusmot bestrijden met kippen en eenden
- Natuurlijke vijanden van de buxusmot
Dit is een feromoonval tegen de buxusmot vlinder. Deze val is ontworpen om de volwassen mannetjes te vangen zodat de populatie wijfjes minder kans heeft om bevrucht te worden. Geen bevruchting betekent immers geen eieren.
Zoals eerder toegelicht kun je de Trichgramma sluipwesp inzetten. Deze natuurlijke vijand parasiteert de reeds gelegde eitjes van de buxusmot en legt daar vervolgens de eigen eitjes.
Aaltjes tegen buxusmot zijn microscopisch kleine rondwormpjes die van nature overal aanwezig zijn. De aaltjes leven samen met specifieke bacteriën die dodelijk zijn voor de larven van de buxusmot. Hier kun je meer lezen over aaltjes en de werking.
Deze aaltjes tegen de buxusmot rupsen worden geleverd in een klei substantie. Dit moet opgelost worden in water. Vervolgens gebruik je een drukspuit op de bladeren om de aaltjes te verspuiten. De aaltjes die hierdoor op rupsen terecht komen, dringen via de mond of anus de rups binnen om deze vervolgens bacterieel te vergiftigen.
Voorwaarden om aaltjes toe te passen:
Dit is een middel op basis van bacillus thuringiensis subsp, bacteriepreparaat. Kurstaki bestrijdt de rupsen in alle stadia. Je moet het middel spuiten op de buxusplanten. Als de rupsen vervolgens eten van de bespoten blaadjes, dan sterven ze na enkele dagen.
Een harde, koud waterstraal van een hogedrukspuit kan er voor zorgen dat rupsen uit de buxusplanten vallen. Je moet ze vervolgens wel oprapen en verwijderen, anders kruipen ze gewoon weer terug de planten in. Een zachte waterstraal heeft overigens weinig effect op de buxusmot rupsen.
Daarnaast is heet water (water van 50°C) schadelijk voor alle insecten en spaart toch grotendeels de planten. Je zou dit kunnen overwegen ondanks dat dit niet aan te raden is: heet water doodt alle insecten en heeft ook een negatieve invloed op het nuttige bodemleven.
Verder is zout water spuiten af te raden. Als je dit namelijk vaak moet doen, dan gaat dit schadelijk zijn voor het bodemleven en de wortels van de planten. Bovendien heeft een buxus het liefst kalkrijke grond en vreest zout. De rupsen zullen er zeker last van hebben, maar worden niet gedood in tegenstelling tot de planten zelf.
Deze methode is zeker te overwegen. Als je kippen hebt, dan kun je ze los laten lopen in de siertuin. Eten ze niet uit zichzelf buxusmot rupsen? Voer de rupsen dan enkele dagen samen met graan om hen eraan te laten wennen.
Verder staan de Indische loopeenden bekend als echte slakkeneters en eten ook massaal de rupsen van de buxusmot. Overweeg je deze loopeenden te kopen puur voor de bestrijding? Kies dan voor mannetjes. Die maken namelijk minder lawaai én leggen geen eieren.
Let wel op: loopeenden zijn groepsdieren. Dat wil zeggen dat je er minstens twee moet kopen.
Vogels zoals koolmezen, eksters en kauwen zoeken de rupsen van de buxusmot als voedsel voor zichzelf en voor hun jongen. Wil je deze natuurlijke vijanden inzetten? Hang dan in het najaar nestkastjes van koolmezen op in de omgeving van je buxusplanten. Vervolgens maken de vogels in de winter alvast kennis met deze broedplaatsen. Wanneer ze jouw nestkast uitkiezen in het voorjaar, dan zit je goed! Zorg dus voor een vogelvriendelijke tuin. De aanwezigheid van vogels is trouwens in alle opzichten goed voor je tuin, want ze eten ook bladluizen, andere rupsen, wormen en larven zoals van de coloradokevers.
Zoals je ziet, zijn er wel wat manieren om de buxusmot te bestrijden zonder gif. Kies daarom liever voor een natuurlijk middel. Dan zullen ook de vogels je dankbaar zijn.
Niet biologische middel tegen buxusmot
Uiteraard kun je er ook voor kiezen om niet-biologische middelen in te zetten. Hieronder geven we een tweetal voorbeelden die vaak worden ingezet tegen de buxusmot.
- Buxusmot bestrijden met azijn
- Buxusmot bestrijden met dreft, spiritus of ander huismiddel
De werking van azijn op buxusmot rupsen is niet wetenschappelijk bewezen. Bovendien is de efficiëntie ervan niet zo duidelijk. Wel is de buxus een sterke plant die tijdelijk een dosis azijn kan verdragen.
Het is niet bewezen en bovendien niet toegestaan om zomaar een huismiddel te gebruiken als bestrijdingsmiddel in de natuur. Het is schadelijk voor de bodem en het milieu, omdat de producten op deze manier rechtstreeks in de grond terecht komen.
Witte vlieg op buxus bestrijden?
De witte vlieg komt niet voor op de buxus. Deze witte vliegjes worden meer dan eens verward met de buxusbladvlo. Deze bladblo geeft witte sliertjes en vlokjes in de knopjes van de buxusplanten.
De buxusbladvlo verschijnt eind april/begin mei als volwassen gevleugeld insect. Ze zijn groen van kleur, hebben doorschijnende vleugels en worden maximaal 5 mm groot. Deze volwassen insecten kun je op verschillende sierplanten aantreffen, maar de eileg en larvestadia vinden echter alleen op buxus plaats.
De blaadjes van de buxus worden uiteindelijk misvormd als er sprake is van de buxusbladvlo, omdat de larven alle plantensappen uit de jonge blaadjes zuigen. Dit schadebeeld kan echter verward worden met buxustopmijt: dat insect creëert ook misvormde blaadjes. Wat is dan het verschil? De larven van de buxusbladvlo scheiden een soort was af. Dat resulteert vervolgens in de witte sliertjes en vlokjes. Dit kenmerk van het schadebeeld is niet aanwezig bij buxustopmijt.
Buxusbladvlo kan je onder controle houden dankzij volgende maatregelen:
- Buxusplanten regelmatig snoeien.
- Overvloedig water spuiten op de planten op het moment dat de larven hun was afscheiden.
- Oenosan verspuiten of lavameel verstuiven.
- Vega N6 als bladmeststof gebruiken.
Kortom, het is belangrijk om de buxusplanten sterker en weerbaarder maken. Deze insteek is overigens geschikt voor vrijwel alle planten ter voorkoming van vele ziektes.
Buxusmotval
Er zijn twee type buxusmotvallen op de markt: een funnelval en een deltaval. Een funnelval is een herbruikbare plastic val. Een deltaval is een driehoekige val met lijm op de bodem.
De deltaval wordt afgeraden om als buxusmottenval te gebruiken. Deze val vangt namelijk veel minder buxusmotten dan de funnelval. Buxusmotten vliegen er wel in, maar laten zich niet gemakkelijk verleiden en vliegen vervolgens uit de val voordat ze aan de lijmbodem kleven. Bovendien moet je de lijmbodem regelmatig vervangen, omdat de buxusmot vlinders vrij groot en talrijk zijn.
Daarentegen kun je de funnelval zonder problemen de hele vluchtperiode laten hangen, omdat ze massa’s motten kunnen herbergen. Eénmaal in de funnelval zitten de buxusmotten namelijk vast.
Hoe werkt een buxusmotval?
De feromoonval buxusmot bestaat uit een plastic funnelval met een feromooncapsule die je bovenaan in het groene kokertje laat vallen. De geur van dit feromoon is identiek aan de geur die de vrouwtjes van de buxusmot uitscheiden om de mannetjes te lokken. De mannetjes denken hierdoor een vrouwtje in de val te ruiken. Vervolgens worden ze misleid en zitten ze gevangen in de val. Door de feromonen komen dus alleen de mannetjes in de val terecht.
De geur van de val verspreidt zich in de omgeving en gaat op die manier de mannelijke populatie verleiden en vangen. Hoe meer mannetjes worden gevangen, hoe minder kans op bevruchting van de wijfjes. Het is uiteraard geen sluitend systeem. Mannetjes die in de val terechtkomen kunnen eerder al een wijfje bevrucht hebben. Net als alle andere middelen is dit een manier om de populatie buxusmotten beheersbaar te houden.
Advies buxusmotval ophangen en inzetten
Hoe meer buxussen je hebt, hoe meer buxusmotvallen je moet hangen - tenminste als je zoveel mogelijk mannetjes wilt wegvangen. We raden 1 val per 20 m2 aan of per 10 lopende meter. Als je de val alleen wilt gebruiken om te monitoren wanneer de buxusmot bij jou vliegt, dan volstaat 1 val per 200 m2 of per 100 lopende meter haag. Zodra je merkt dat de vlucht begonnen is, kun je vervolgens Trichgramma sluipwespen bestellen.
Het is belangrijk dat de feromoonval buxusmot opgehangen wordt vanaf eind mei tot eind oktober, de volledige vluchtperiode van de volwassen buxusmotten. Biogroei adviseert om vanaf half mei de val op te hangen om gelijk vanaf het prille begin de eerste mannetjes te vangen. Vang je de eerste weken geen buxusmot vlinders? Dan weet je zeker dat de vlucht nog niet begonnen is.
Biogroei levert 4 feromooncapsules die elk 6 weken actief zijn bij de buxusmotval. In totaal heb je 4 capsules nodig om het seizoen te overbruggen. Overigens worden onze feromooncapsules jaarlijks vers geproduceerd en vanaf productie tot verzending in de diepvries bewaard om de kwaliteit (en dus de werking) te waarborgen.
Andere feromoonvallen
Behalve buxusmotvallen verkoopt Biogroei een ruim assortiment feromoonvallen tegen verschillende insectenplagen. Denk bijvoorbeeld aan de fruitmot, pruimenmot, kersenvlieg, kastanjemineermot en eikenprocessierups om maar enkele belangrijke en vooral vervelende plagen te noemen.
Feromoonval buxusmot kopen
Een buxusmotval kopen doe je gemakkelijk en snel bij Biogroei! Daar komt nog eens bij dat wij bijna 30 jaren actief in de sector van biologische bestrijdingsmiddelen. Hierdoor zijn we vertrouwd met alle soorten feromoonvallen en bieden we altijd verse feromooncapsules.
Vers geproduceerde buxusmot feromooncapsules zijn immers noodzakelijk om een goede werking te garanderen. Daarom worden onze feromonen bewaard in de diepvries vanaf het moment van productie tot we ze naar jou verzenden. Uiteraard kun je zelf de feromonen ook in de diepvries of koelkast bewaren. Zo behouden ze namelijk optimaal de geurstof.
Wat te doen tegen buxusmot: buxus versterken?
Het feit dat de buxusplant kaal wordt gevreten is op zich geen probleem. De plant is daarmee namelijk nog niet dood. Bomen en struiken verliezen immers elk jaar hun bladeren en krijgen vervolgens weer nieuwe bladeren. Dit geldt ook voor de buxus. In april-mei en nog eens in augustus krijgen buxusplanten van nature een groeistimulans waardoor ze nieuwe blaadjes ontwikkelen. Een kale buxus kan dus terug volledig groen worden, al duurt dit dus een hele tijd.
De buxusmot geeft de planten echter niet de kans om te herstellen. De rupsen eten in april-mei, juni-juli en september veel te veel om de buxusplanten op adem te laten komen. Door de juiste beheersmaatregelen te nemen en goede versterkende middelen in te zetten kun je de planten weer sterker en weerbaarder maken.
Juiste beheersmaatregelen
Er bestaat niet één wondermiddel om de buxusmot uit te roeien. Het zijn een hoop maatregelen samen die ervoor zorgen dat buxusplanten zich kunnen herstellen van de weerkerende aanvallen van de buxusmot rupsen.
- Buxus snoeien. De eerste generatie larven is er in juli en augustus. Dan kunnen we de buxussen niet snoeien, want het is te warm. Dit kan wel in het voorjaar (april) als de rupsen ontwaken uit hun winterslaap en actief beginnen te vreten. Als je de buxussen dan snoeit, haal je veel rupsen weg samen met het snoeisel. De aangetaste buxustakken doe je vervolgens onmiddellijk in de groene bak.
- Hang een buxusmot vanger. Gedurende de hele periode dat de volwassen motten vliegen kun je een vanger ophangen. De beste periode is vanaf eind mei tot eind oktober.
- Spuiten tegen de buxusmot. Je kunt aaltjes tegen buxusmotrups spuiten. Doe dit niet in het wilde weg maar op het juiste moment. Wanneer moet je spuiten? Eind juli tot half augustus en half tot eind september. Een ander spuitmiddel tegen buxusmot is een bacteriepreparaat tegen rupsen.
- Zorg voor natuurlijke vijanden. Plaats bijvoorbeeld vogelkastjes voor de koolmezen of laat je kippen of loopeenden loslopen. Je kunt tussendoor ook handmatig buxusmot rupsen verwijderen, al is dit een zeer tijdrovende handeling.
Herstel buxus na buxusmot
Biogroei heeft drie interessante natuurlijke middelen in het assortiment de jouw buxusplanten versterken:
- Lavameel tweewekelijks verstuiven op de buxusplanten.
- VegaN6 vernevelen als plantaardige bladvoeding.
- Oenosan vernevelen als bladvoeding.
Hoe sterker de planten zijn, hoe meer weerstand ze bieden tegen de buxusmot en hoe sneller ze zich kunnen herpakken.
Ook interessant om te lezen: