Waarom is onze bodem zo belangrijk?

De bodem is de meest onderschatte natuurlijke hulpbron van de mens!

En het is hoog tijd dat we moeder aarde daarvoor herwaarderen en herstellen!

We onderscheiden drie grote domeinen waar onze bodem belangrijke functies vervult.

Het is de bedoeling dat je er even bij stilstaat hoe onmisbaar onze aarde is voor ons leven. Onze aandacht gaat echter het meest naar de milieugebonden functies omdat deze te maken hebben met een levende bodem.

En dat is onze missie: iedereen er toe aanzetten om zijn tuin om te vormen tot een levende actieve bodem en daarmee een steentje bij te dragen aan de klimaatoplossing.

bodemvruchtbaarheid

De economische functie

Hierbij denken we in eerste instantie aan de landbouw. Dit is een economie die niet kan bestaan zonder bodem. De bodem vormt de basis voor onze plantaardige productie. Hierbij denken we aan groenten, fruit, melk en vleesproductie maar ook textiel en hout vinden hun oorsprong in de bodem.

  • De bodem vormt de buffer en levert voedingsstoffen aan de planten. Hierdoor kan er ook effectief geproduceerd worden.
  • De bodem is als dusdanig ook het draagvlak voor al onze infrastructuren.
  • De bodem is onze niet onuitputtelijke primaire bron van grondstoffen (zand, klei, grind, metalen, …).

De socio-culturele functie

De landschappen met daaraan gekoppelde economische structuren bepalen het uitzicht van ons land. In sommige streken heeft de bodem zodanig mooie landschappen gevormd dat het toeristische gebieden vormt.

De bodem is ook de bakermat van onze geschiedenis. Archeologie is een belangrijke socio-culturele functie.

Milieugebonden functies

Hoe hoger de organische stof in de grond, hoe beter de lucht en waterhuishouding van de bodem. Een hoger koolstofgehalte in de grond zorgt voor meer bodembiodiversiteit en meer weerbaarheid van de planten.

Dit gaan we even toelichten:

Vasthouden van koolstof

De planten die groeien in de bodem, nemen koolstof uit de lucht op en maken er koolhydraten (suikers) van.

Deze suikers geven voeding aan de miljarden micro-organismen in de bodem. Dit bodemleven groeit daardoor explosief en gaat in ruil organische stof in de grond omzetten naar opneembare voedingsstoffen voor de planten. Een win-win voor iedereen.

Hoe meer organische stof in de bodem aanwezig is, hoe meer bodemleven, hoe hoger het koolstofgehalte in de bodem wordt en hoe meer koolstof de bodem kan vasthouden.

Eén ton stabiele organische stof kan dus heel veel koolstof vasthouden. Hier ligt een sleutel die bijdraagt aan een klimaatoplossing.

Hoe meer organische stof in de bodem, hoe meer koolstof wordt opgeslagen in de bodem, hoe beter voor het milieu!

Weetje:

Wist je dat in totaal wereldwijd bijna 2 000 miljard ton koolstof aanwezig in de bodem wat 3 keer meer is dan in de atmosfeer en 4 keer meer dan in de vegetatie.

regenworm bodemleven

Schat aan bodemleven zorgt voor biodiversiteit en soortenrijkdom

Bij bodemleven denken we in eerste instantie aan regenwormen. Die kennen we en die zien we ook in de bodem.

Nochtans is het bodemleven zoveel meer divers dan we denken, het krioelt er van de bacteriën, schimmels en zoveel andere micro-organismen. De meeste bodembiodiversiteit is daar waar het meest organische stof in de grond aanwezig is.

Hoe meer biodiversiteit, hoe sterker de planten ook kunnen uitgroeien.

De aanwezigheid van regenwormen toont hoe rijk je bodem al dan niet is. Zie je drie regenwormen per schep grond die je boven haalt, dan mag je spreken van een echt, rijk bodemleven.

Het bodemleven helpt bovendien de schadelijke stoffen afbreken en fungeert letterlijk als een bio-filter.

Hoe meer organische stof, hoe hoger het percentage koolstof in de grond, hoe meer biodiversiteit in de bodem en hoe sterker je planten zijn!

Beluchting van de bodem

Het bodemleven zorgt dat de grond doordrongen wordt van fijne gangetjes waar het water diep kan doorsijpelen. Deze gangetjes zorgen ervoor dat de plantenwortels diep in de bodem kunnen doordringen om er water en voedingsstoffen te zoeken.

Door gebrek aan bodemleven gaat zware grond dicht slempen bij zware regen en bikkelhard worden bij droogte.

Spitten in het voorjaar kan dan tijdelijk het probleem lijken op te lossen, op termijn gaat door weinig bodemleven de grond terug onbewerkbaar worden.

Hoe meer bodemleven, hoe meer bewerkbare grond!

rulle grond in hand

Stabiele bodemaggregaten

Een goede bodemstructuur herken je aan zijn kruimelstructuur. Deze kruimels ontstaan doordat bacteriën, schimmels en wormen een plakkerige stof produceren, een soort lijm die humus-deeltjes, mineralen en gronddeeltjes tot grotere gehelen binden.

De sleutel om een goede bodemstructuur te bekomen, ook bij zware kleigronden, is dus zorg dragen voor het aanwezige bodemleven en dit continue bevorderen door mulchen en organische stof aan te voeren.

Stabiele bodemaggregaten vormen samen met organische stof klei-humus-complexen. Bij teveel water, worden de watermolecules opgeslagen en bij droogte worden ze terug afgegeven.

Een goede bodemstructuur is een waterbuffer tegen overstromingen en droogte. Hoe beter de bodemstructuur, hoe minder kans op verdichting en verslemping (dichtslaan van de grond).