Sleutelbloem is een inheemse, vaste plant. Dit betekent dat ze elk jaar terug verschijnt en zichzelf ook uitzaait. Ze kan in een bloemenborder worden geplant of je kan gewoon genieten van wilde sleutelbloemen in de natuur.
Er zijn drie soorten inheemse sleutelbloemen in onze contreien: gulden sleutelbloem, slanke sleutelbloem en stengelloze sleutelbloem.
Stengelloze sleutelbloemDe stengelloze sleutelbloem, Primula vulgaris, heeft een rozet van bloemen net boven de bladeren, zoals de naam doet vermoeden. Het is een wilde sleutelbloem met zachtgele bloemen die doen denken aan de gekweekte sleutelbloemen. De gekleurde cultivars en hybriden werden oorspronkelijk uit deze inheemse, wilde vorm gekweekt.
De gulden sleutelbloem werd vroeger echte of gewone sleutelbloem genoemd, in het latijn Primula Veris. Ze heeft per plant één of meerdere stengels met bovenaan een rozet van diep-gele bloemen. In elk bloemenkelkje zie je vijf oranje vlekken. Ze bloeien van april tot juni.
De slanke sleutelbloem of ranke sleutelbloem, Primula elatior, ziet eruit als de gulden sleutelbloem maar is lichtgeel van kleur. Aan de binnenkant van de bloemen zie je een goudgele ring. De bloeitijd valt tussen maart en mei maar soms ook nog laat in de zomer.
Sleutelbloem zaaien
In de herfst kan men het zaad ter plaatse zaaien in volle grond of in zaaibakjes. De zaadjes hebben koude temperaturen nodig om te kiemen. De kieming gebeurt vroeg in het voorjaar.
Gulden sleutelbloemWaar groeien sleutelbloemen?
Primula vulgaris is een sleutelbloem die groeit op vochtige plekken in halfschaduw of zon. Hun natuurlijke standplaats zijn duinen en bossen. Ze zijn echter vrij zeldzaam in het wild.
De slanke sleutelbloem groeit in vochtige weiden en humusrijke bossen. Ze groeien het liefst bij gefilterd licht, het moment dat er nog geen bloemen aan de bomen staan. Sleutelbloemen bloeien samen met bosanemonen.
De gulden sleutelbloem groeit in de zon en halfschaduw in relatief vochtige grond. Je treft ze in weilanden, bossen en in bermen als het gras niet kort gemaaid is.
Geneeskracht van sleutelbloem
Sleutelbloem thee wordt al eeuwen gebruikt tegen hoofdpijn, hoest, slapeloosheid en reuma. Primula olie werkt rustgevend en bevordert de nachtrust als je dit in je bad doet voor het slapen.
Sleutelbloem eetbaar?
Alle sleutelbloemen hebben een anijsachtige, zacht zoete smaak. Ze kunnen op verschillende manieren in de keuken gebruikt worden:
- Bloemetjes voor thee.
- Jonge blaadjes en verse bloemetjes in salade.
- Bloemetjes verwerkt in pannenkoekenbeslag of in cake: gebruik hiervoor gewassen en drooggedepte primula bloempjes.
- Blaadjes kunnen licht gestoofd worden.
- Bloemetjes kunnen ook versuikerd worden.
- Je kan van de bloemetjes sleutelbloemwijn maken.
Hoe sleutelbloemwijn maken?
- Doe 2 handenvol sleutelbloemen in een glazen fles met dop of stop.
- Giet hierbij een fles witte wijn.
- Doe de dop op de fles en zet ze op een zonnige plek.
- Laat de wijn twee weken staan op die plaats.
- Zeef de bloemetjes uit de wijn en schenk hem terug in de originele wijnfles.
- De wijn is eerder als medicijn dan als drankje bedoeld.
Een hoestdrankje maken?
- Vul een glazen potje tot 2 cm onder de rand met een mengeling van honing en azijn in een verhouding van drie delen honing op 1 deel appelazijn.
- Vul de andere glazen potjes voor een kwart met sleutelbloempjes.
- Schenk de honing-azijnmengeling over de sleutelbloemen en schud met de potjes zodat alles goed wordt gemengd.
- Dek de potjes af met een keukenpapier of stukje kaasdoek en zet ze in de keuken uit de zon.
- Schud dagelijks de potjes en laat ze drie weken trekken. De bloemblaadjes mogen niet boven de vloeistof uitkomen.
- Schenk de vloeistof na drie weken door een zeef om de bloemetjes te verwijderen.
- De hoestsiroop is klaar. Gebruik 1 à 2 eetlepels met een glas water bij verkoudheid en vastzittend slijm.
Tip: gebruik geen gekweekte sleutelbloemen om te eten. Ze zijn opgekweekt met bestrijdingsmiddel en daarom onbruikbaar in de keuken of als medicinale plant. Je kan ze wel in je tuin planten en daar laten verwilderen. Na enkele jaren kan je ze dan wel gebruiken.
Sleutelbloemen en biodiversiteit
Door hun vroege bloei zijn sleutelbloemen erg belangrijk voor de biodiversiteit. Hommels, bijen en zweefvliegen komen nectar uit de bloemen halen. Met name de gewone sachembij en tweekleurige zandbij vliegen op gulden sleutelbloem.
De gulden sleutelbloem is een waardplant voor de sleutelbloemvlinder. De sleutelbloemvlinder komt niet in Nederland voor maar wel in de Ardennen en de Eifelstreek. De vlinder vliegt van april tot en met september met een piek in mei-juni.
Ook interessant om te lezen:
