Velt, de vereniging voor ecologisch leven en tuinieren, deed een burgeronderzoek in 112 Vlaamse en Nederlandse huizen die in de buurt wonen van akkers of boomgaarden. Het stof uit de slaapkamers werd geanalyseerd op de aanwezigheid van pesticiden en vergeleken met huizen in de stad.
Het resultaat is verontrustend! In alle slaapkamers werden pesticiden teruggevonden, gaande van 6 tot wel 52 verschillende soorten per slaapkamer. In totaal zijn er maar liefst 137 verschillende pesticiden aangetroffen, gemiddeld 21 per slaapkamer.
Hoe werd het onderzoek opgebouwd?
De geselecteerde deelnemers gebruikten zelf geen pesticiden in hun tuin of bestrijdingsmiddelen binnenshuis. Ook mensen met gekochte kamerplanten in hun slaapkamer kwamen niet in aanmerking. Uiteindelijk werden 112 deelnemers gekozen die op minder dan 250 meter van een landbouwakker of boomgaard wonen. Daarnaast werden 10 stedelingen geselecteerd als controlegroep.
Van de 112 deelnemers bestonden er 48 gezinnen met minstens één kat of hond, terwijl de overige 54 gezinnen geen huisdieren hadden. Voor beide groepen (met en zonder huisdier) werd telkens een controlegroep van 5 gezinnen gekozen. Deze controlegroep woonde in een verstedelijkte omgeving, op een veel grotere afstand dan 250 meter van een akker of boomgaard.
Welke pesticiden werden gevonden?
Het meest teruggevonden pesticide was ‘permethrin’, een insecticide dat veel gebruikt wordt om insecten te bestrijden. Deze actieve stof zit ook in chemische spuitmiddelen die particulieren gebruiken. Dit werd in 100 van de 112 kamers aangetroffen.
Op de tweede plaats stond ‘deet’, een actieve stof die vaak gebruikt wordt in muggensprays. Deze werd in 96 slaapkamers gevonden.
Op de derde plaats stond het fungicide ‘propiconazol”, het kwam in 92 slaapkamers voor.
Ook het insecticide DDT werd teruggevonden in 38 kamers. DTT is een chemische stof die al 50 jaar verboden is in de landbouw in België. Ook als verdelgingsmiddel tegen ongedierte is het al tientallen jaren verboden. Toch werd het in 1 op de 3 slaapkamers teruggevonden. Dit wijst op een historische vervuiling van ons milieu.
Alle onderzochte slaapkamers bevatten stoffen die hormoonverstorend zijn. In 99 % van de slaapkamers kwamen één of meerdere pesticiden voor die een negatieve impact op de vruchtbaarheid hebben. In 97 % van de slaapkamers vond men stoffen die giftig zijn voor het zenuwstelsel en in 38 % van de slaapkamers was minstens 1 stof aanwezig die kankerverwekkend is.
In de controlegroepen werden ook pesticiden teruggevonden die enkel voor landbouwkundig gebruik een toelating hebben. Dit doet vermoeden dat pesticiden zich verder dan 250 meter verspreiden.
In de kader verwijs ik trouwens graag naar een Nederlands burgeronderzoek van 2023 waar wetenschappelijk werd vastgesteld dat pesticiden van akkers zelfs tot in Natura 2000 gebieden 1300 m verderop doordringen. Hun conclusie was dat pesticiden altijd en overal aanwezig zijn.
Volgens Velt is 70 % van de teruggevonden pesticiden toe te wijzen aan de landbouw. De andere 30 % kunnen toegewezen worden aan onszelf als particuliere gebruiker.
Het eindrapport van Velt lezen?
Hoe kunnen we zelf pesticiden beperken?
Woon je langs een akker of boomgaard?
Al decennia is bekend dat bewoners van gebieden nabij akkers of fruitplantages hinder ondervinden van de gespoten pesticiden. Niet alleen zijn de stoffen soms te ruiken, maar ze verspreiden zich ook als fijne druppels in de lucht of vervluchtigen, waarna ze op andere plekken neerslaan.
Wat kun je doen?
- Sluit ramen en deuren vanaf er gespoten wordt op akkers of fruitplantages en laat de ramen en deuren dicht tot de volgende dag.
- Plant een haag tussen jouw perceel en het landbouwperceel.
- Was al je groenten, fruit en kruiden voor je het opeet.
- Vermijd dat je huisdieren door de gespoten plantages lopen.
- Doe zelf je schoenen uit bij het binnenkomen van je woning.
- Stofzuig regelmatig en grondig.
Wat kan je doen binnenshuis?
Een belangrijke bron van pesticiden komt van het gebruik van insecticiden, zoals muggenstekkers, mierendoosjes, spuitbussen tegen fruitvliegjes en gewone vliegen, enzovoort. Spuitbussen zijn gemakkelijk in gebruik, maar we staan vaak niet stil bij de gezondheidsrisico's. Nochtans is er voor bijna alles een ecologische alternatief beschikbaar.
Hierbij onze tips:
- Muggen en vliegen kan je weren door in noodzakelijke ramen muggenhorren te voorzien.
- Voor de deur kan je een deurenhor hangen. Wij zelf gebruiken al jaren een hor van metalen draden waar geen enkele vlieg langs binnen komt.
- Doe ’s avonds voor het donker is, ramen en deuren dicht.
- Verlucht ’s morgens heel vroeg als je geen muggenhor hebt in je slaapkamer.
- Gebruik natuurlijke middelen om jezelf te beschermen tegen muggen.
- Heb je een mierenplaag binnen, stofzuig en gebruik ecologische mierenlokdoosjes maar spuit geen mierensprays.
- Gebruik een vliegenkap als je fruit wilt laten rijpen op kamertemperatuur. Zo kunnen de fruitvliegjes niet bij het rijp fruit. Heb je al fruitvliegjes, dan kan je fruitvliegvallen gebruiken.
- Behandel schadelijke insecten op je kamerplanten met nuttige insecten in plaats van insecticiden
- Berg etenswaren altijd op in opbergdozen. Door je eten te bewaren in afgesloten containers heb je geen last van mieren of de voedselmot. Er zijn ook voedselmottenvallen op basis van feromonen dus niet giftig. Doe hetzelfde met dierenvoeder.
- Kledingmottenvallen helpen om de kledingmot te weren.
- Gebruik EM-clean om te poetsen. Het werkt op basis van micro-organismen en is volledig natuurlijk.
- Voorzie je regenton van een deksel of koop een afgesloten regenton zodat muggen zich daarin niet kunnen voortplanten.
- Zet je GFT-bak een eind van je huisdeur zodat je geen last hebt van fruitvliegjes die daar circuleren.
Vermijd gif op je huisdieren
We doen alles voor onze lieve huisdieren maar we staan er meestal niet bij stil dat we ze met insecticiden vergiftigen. Denk maar aan halsbandjes tegen vlooien en teken.
De gevaarlijke stof ‘Fipronil’ is nog steeds toegestaan in vlooien- en tekendruppels voor huisdieren. Als je hond, die behandelt is met Fipronil , in het water springt in de natuur, veroorzaakt hij een lokale milieuramp voor de insectenlarven en zelfs de planten langs en in het water worden aangetast waardoor hun nectar en stuifmeel giftig wordt voor de bijen. Fipronil blijft ongelooflijk lang in het milieu achter.
Er zijn gelukkig ecologische alternatieven die erg goed werken. Denk hierbij aan het voedingssuplement Anibio Tic.off en een anti-teken- en vlooienband op basis van EM-keramiek-kralen.
Overheden dragen hier de grootste verantwoordelijkheid!
Je kan dit onderzoek en reeds vroegere onderzoeken negeren of je kan als overheid controles uitvoeren en maatregelen nemen. De overheden hebben mijn inziens hier de grootste verantwoordelijkheid, zowel op nationaal als Europees vlak.
Zij bepalen welke producten al dan niet op de markt komen en dat geldt zowel voor particulier gebruik als voor tuinders en landbouwers. Hoe onlogisch is het bijvoorbeeld dat tuinaanleggers wel nog onkruidverdelgers mogen gebruiken en particulieren niet. Zijn de onkruidverdelgers dan minder schadelijk als ze door professionelen worden gespoten? En zal er met deze maatregel minder gespoten worden?
Maar ook wij dragen hier een verantwoordelijkheid. Rootsum ijvert al meer dan 30 jaar voor gifvrije tuinen. Als wij, particulieren, vanuit de basis met zijn allen “neen “zeggen aan gifstoffen, zullen er meer en meer alternatieven gezocht en gevonden worden. Maar zolang als wij giftstoffen kopen, zullen ze ook geproduceerd worden.
Ook interessant om te lezen:
