Hoe een zelfpluktuin aanleggen?
Heb jij zin om een bloemenpluktuin aan te leggen? Hoe leuk is het om verse bloemen te kunnen plukken uit eigen tuin! Bovendien, hoe meer variatie je in de beplanting aanbrengt, hoe meer bijen, hommels en vlinders je zal aantrekken. Sommige bloemensoorten trekken ook specifieke solitaire bijen aan. Denk aan de Knautia bij die enkel vliegt op beemdkroon (Knautia arvensis). Dit in combinatie met een insectenhotel is voor de bijtjes een ideale habitat. En jij stimuleert de biodiversiteit rondom jou en kan regelmatig een bloemenboeketje plukken. Twee vliegen in één klap dus!
Voor een bloemenpluktuin heb je maar enkele m2 grond nodig. Je kan het zelfs zeer goed combineren met andere vaste planten in je sierborders. Als de ruimte in je tuin beperkt is, kies dan vooral voor die pluktuinbloemen waar hommels en bijen ook plezier aan beleven.
10 tip & tricks bij de aanleg van een bloemenpluktuin
- Ga in eerste instantie voor wat jij graag ziet: houd je van klassiekers of wordt je meer aangetrokken door een veldboeket?
- Welke periode van het jaar wil je bloemen plukken? Er zijn voor elk seizoen wel pluktuin bloemen beschikbaar. Wil je zoveel mogelijk spreiding, kies dan bloemen met verschillende bloeitijden.
- Hoe meer variatie je aanbrengt in je plantenkeuze, hoe groter de kans dat je het hele seizoen kan plukken.
- Kies voor bloemenvariëteiten die minstens 40 cm hoog worden. Anders wordt het moeilijk om een boeket samen te stellen tenzij je gaat voor een boeketje van één bloemensoort.
- Kies zoveel mogelijk voor inheemse bloemen variëteiten, dit is het beste voor de biodiversiteit.
- Behalve bloemen heb je ook wat groen nodig om het boeket compleet te maken. Bladplanten, grassen en zaaddoosjes zijn daarvoor ideaal.
- Leg een bloemenpluktuin aan op een zonnige plek. Hoe meer zon, hoe meer bloemen! Uitzonderlijk hebben sommige planten vochtige grond of meer schaduw nodig.
- Zet voldoende bloemen die dezelfde periode bloeien om een gemengd boeket te kunnen samenstellen.
- Eénjarige bloemen bloeien in het algemeen langer dan vaste planten.
- Wil je liever geen bloemen in je borders plukken, gebruik dan een apart stukje grond om snijbloemen te kweken. Je kan het ook integreren in je moestuin.
Welke bloemen zijn geschikt voor een pluktuin?
Er zijn zeer veel bloemen geschikt voor een bloemenpluktuin. Als je wilt kan je vanaf het voorjaar tot in de herfst snijbloemen oogsten. Hier een overzichtje van populaire snijbloemsoorten.
- Voorjaarsbloembollen: tulpen, narcissen, hyacinten, allium purple sensation (niet inheems), lelietjes-van-dalen (meiklokjes)
- Eenjarigen: zinnia, zonnebloem, leeuwebek (Antirrhinum), goudsbloem, pronkerwt of Lathyrus (er zijn ook vaste variëteiten), cosmos bipinnatus, geurende tabaksplant (Nicotiana sylvestris)
- Vaste planten lentebloeiers: helleboris argutifolius, pioenroos (Paeonia), gispkruid (Gysophila paniculata), ridderspoor (Delphinium), ijzerhard (Verbena), tuinanjers (Dianthus Caryophyllus soorten), seringen (struik), sneeuwbal (viburnum opulus- struik), duizendschoon (Dianthus baratus), Zeeuws knoopje (Astrantia soorten)
- Vaste planten zomerbloeiers: zonnehoed (Echinacea soorten), kogeldistel (Echinops), Zeeuws knoopje (Astrantia major), sierklaver (Trifolium rubens), lamsoor (Limonium), stokroos (Alcea rosea), vlambloem (Phlox paniculata), kattestaart (Lytrum), Hortensia, lupinen, meisjesogen (Coreopsis verticillata), bergamotplant (Monarda), lampionplant (Physalis), rozen, gele zonnehoed (Rudbeckia), theunisbloem (Oenotheraceae), tuinridderspoor (consolida ajacis), groot kaasjeskruid (malva sylvestris), monnikskap (Aconitum is wel giftig)
- Bloembollen die ’s zomers bloeien: dahlia’s, gladiolen, calla, aronskelk, lelies
- Vaste planten najaarbloeiers: chrysanten, hemelsleutel (Sedum soorten), asters, herfstanemonen
- Veldbloemen: duizendblad, margriet, fluitenkruid, judaspenning, papaver, korenbloem, juffertje in het groen (nigella), kleine pimpernel, scabiosa, beemdkroon (knautia arvensis)
- Bladplanten of grassen als groenvulling: lampenpoetsersgras (Pennisetum), klimop, vrouwenmantel (Alchemilla mollis), cornus (in de zomer takken met bladeren, in de winter zeer mooie kale takken), ezelsoroen (stachys soorten), groot akkerscherm (ammi majus), Sedum, varens…
Hoe een bloemenpluktuin beginnen?
De bodem voorbereiden
De bodem voor een bloemenpluktuin moet net als bij een moestuin onkruidvrij zijn om te beginnen. Trek het onkruid uit en maak de grond los met een woelvork.
Net als in de moestuin kan je de grond verrijken door te mulchen met compost of wormenaarde in het voorjaar. Wormenaarde bevat veel gunstige bacteriën en schimmels, enzymen en sporenelementen waardoor je een levende bodem creëert. Verder is het belangrijk om de bodem bedekt te houden met mulch, eenmaal de plantjes bovengronds zichtbaar zijn of geplant zijn.
Meer weten over een levende bodem?
Vaste planten of éénjarigen?
In eerste instantie moet je de keuze maken of je voor vaste planten of eenjarige planten gaat of misschien beiden. Ze vragen namelijk een verschillende aanpak.
Eénjarigen kan je zelf zaaien in maart, uitplanten in potjes in april om vervolgens in volle grond te planten vanaf half mei. Je kan éénjarigen ook rechtstreeks zaaien in de volle grond.
Naargelang de bloemensoort zaai je in de herfst of in het voorjaar. De info vind je op het zaadpakje. Zaadjes die koude nodig hebben om te kiemen, moeten in de herfst gezaaid worden. Men spreekt dan van tweejarige bloemen omdat ze pas het volgend jaar bloeien. Voorbeelden hiervan zijn pronkerwten (Lathyrus), papaver, korenbloem, juffertje in het groen…
Andere soorten zoals goudsbloem, tabaksplant, groot akkerscherm, violier, zinnia, ridderspoor, zonnebloem en cosmos worden best in maart gezaaid.
Alle vorstgevoelige éénjarige planten kunnen pas vanaf half mei buiten uitgeplant worden.
Vaste planten sterven af in de winter maar komen terug in het voorjaar. Vaste planten kan je zelf zaaien of vermeerderen door te scheuren als je er al hebt. Vaste planten zaai je niet in volle grond maar eerst in een zaaibak om nadien uit te planten in potjes. Ze kunnen in het najaar of in het voorjaar vanaf maart worden geplant.
Wil je algemene info over hoe zaaien?
Bloembollen planten
Voorjaarsbollen zoals tulpen, narcissen en hyacinten worden in de herfst geplant. Alliums (niet inheems) worden in november-december geplant voor de eerste nachtvorst. Kleine bollen plant je op een afstand van 10 cm, 2 x zo diep als de knol dik is.
Bloembollen die in de zomer bloeien worden in april en mei geplant. Ze zijn van oorsprong niet inheems maar wel al lang in onze gebieden aanwezig. Je kan ze binnenshuis optrekken. Hiertoe behoren ranonkels, dahlia’s, gladiolen, lelies en calla’s. Zomerbloemknollen worden twee keer zo diep geplant als de bol groot is met uitzondering van dahlia’, die worden net onder de grondoppervlakte geplant. Plantafstand varieert: gladiolen 12 cm – lelies 30 cm – dahlia’s 40 cm.
Tips & tricks bij het onderhouden van de bloemenpluktuin
- Heb je éénjarigen in volle grond gezaaid, is de kans groot dat ze te dicht op elkaar staan als ze bovengronds komen. Uitdunnen is dan de boodschap. De nodige afstand tussen de plantjes is afhankelijk van hoe groot de planten in volwassen stadium worden.
- Plant in laagjes zodat de hoogste bloemen achteraan staan en de laagste vooraan. Zo vangen alle bloemen evenveel zon.
- Plant dahlia’s en gladiolen niet tussen éénjarigen. Ze groeien fors uit en moeten vaak ondersteund worden. Daardoor hebben de éénjarigen weinig kans om uit te groeien.
- Zorg dat je ook bladplanten plant, anders heb je geen groenvulling voor je boeket.
- In de loop van het groeiseizoen knip je de verwelkte bloemen uit de planten. Dit stimuleert de plant om bloemen te blijven produceren. Hetzelfde geldt als je regelmatig bloemen knipt. Hoe meer je plukt, hoe meer bloemen je krijgt. Als Lathyrus (pronkerwt) zaadpeultjes begint te vormen, gaat de bloei stoppen. Om dit te vermijden verwijder je de opkomende zaadpeultjes, zo blijft de plant langer bloeien.
- Eénjarige uitgebloeide planten verwijder je in het najaar nadat de zaadjes op de grond zijn gevallen. Zonnebloemen laat je langer staan, vogels komen de zaadjes uitpikken.
- Vaste planten kan je met uitgebloeide bloemenschermen de winter in laten gaan. De schermen zijn dan geweldige huisjes voor de aanwezige insecten. Vroeg in het voorjaar – voordat de planten opnieuw jonge scheutjes maken – snoei je de planten terug.
Top 10 van bloemen voor een pluktuin die bijen en hommels aantrekken
Deze reeks van 10 snijbloemen trekken zowel hommels, bijen als vlinders aan. De bloeitijd is verschillend zodat je met deze 10 bloemensoorten vanaf de lente tot de herfst bloemen hebt in je tuin. Alle gekozen soorten zijn vaste planten met uitzondering van de zonnebloemen.
- Helleborus argutifolius
- Helianthus (Zonnebloem variëteiten)
- Verbena bonariensis
- Echinacea variëteiten
- Lythrum silicaria (grote kattestaart)
- Monarda variëteiten (bergamot)
- Echinops (kogeldistel)
- Sedum (hemelsleutl), geeft ook goede groenvulling
- Herfstasters
- Herfstanemonen
Pluktuinplanten op je terras
Zelfs als je geen tuin hebt, kan je op je terras in potten pluktuinbloemen kweken. Gebruik hiervoor voldoende grote potten (30l) of bakken. Kies voor bloemen die lang bloeien, zo heb je er lang plezier van!
Zinnia’s zijn éénjarige planten die het goed doen in potten. Er zijn vele cultivars met allerlei tinten en pastelkleuren. Ze bloeien erg lang. Per pot kan je één dahlia of gladiool planten. Denk er wel aan dat deze moet ondersteund worden, ook in een pot. Vind je dat esthetisch minder mooi, kies dan voor planten die geen ondersteuning nodig hebben.
Wanneer bloemen plukken en verzorgen? 10 Tips & tricks om snijbloemen te plukken!
- De beste periode om bloemen te plukken is ’s morgens vroeg of ’s avonds laat. ’s Morgens zijn de bloemenstelen sterk en vol water. Overdag verdampen planten meer door de zon, waardoor de stelen snel slap gaan hangen. Slappe stengels zorgen voor minder lange houdbaarheid in een vaas.
- Neem bloemknoppen die net uit de knop komen en dus een beetje kleur tonen. Volledig gesloten knoppen gaan soms niet meer open in de vaas. Dit geldt onder andere voor dahlia’s.
- Bloemen in aren pluk je als de helft van de bloeiaar open is.
- Pluk de bloemen in functie van je vaas. Hierdoor verspil je geen bloemen.
- Knip de bloemen met een scherp mes of snoeischaar en zet ze gelijk in een emmer met lauw water die je bij de hand houdt. Bloemen kunnen meer water opzuigen als het water lauwwarm is.
- Verwijder meteen de onderste bladeren van de stelen terwijl je ze knipt. Die kunnen achterblijven op de bodem en zullen daar verteren.
- Laat de geplukte bloemen de hele dag of nacht (als je ’s avonds plukt) op een koele plek in het water staan. Zo krijgen ze de kans om te recupereren.
- De volgende dag kan je de bloemen tot boeket verwerken. Vul de vaas voor 2/3 met lauwwarm water. Snij de bloemen op lengte, schik het boeket en snij vervolgens de stelen schuin aan met een scherp mesje. Door schuin aan te snijden vergroot je het stengeloppervlak om vocht op te nemen.
- Zet je gevulde vaas in de huiskamer, niet in de zon of bij de verwarming. Wist je dat bloemen die buiten op je terras staan in een vaas langer houden dan binnenshuis?
- Ondanks al deze voorzorgen zullen bepaalde bloemen toch meteen slap vallen. Hierbij denk ik vooral aan papavers, stokrozen en helleborus. Dit probleem kan je als volgt verhelpen: kook water in een pannetje en laat het 5 minuten afkoelen. Dompel na 5 minuten de schuin afgesneden stengels 20 seconden in het heet water. Daarna zet je de bloemen direct in een emmer met lauwwarm water en laat je ze enkele uren rusten.
Pluktuinen in jouw buurt
Heb je geen tijd of helemaal geen groene vingers, geen nood! Er zijn steeds meer zelfpluktuinen waar je je bloemenboeket kan plukken of afhalen. Je betaalt per stengel of boeket of neemt een abonnement. Meestal zijn de bloemen duurzaam en zelfs biologisch gekweekt. Door te anticiperen in dergelijke initiatieven stimuleer je de korte keten en heb je wekelijks verse bloemen in huis met een minimale ecologische voetafdruk!