Nuttige insecten en spuitmiddelen, een slechte combo!
Spuittoestel

We zijn het zodanig gewoon… we zien een insect op onze planten en gaan spuiten. Misschien wat kort door de bocht geformuleerd maar zo komt het wel goed binnen. En dat is belangrijk in deze!

Of je nu spuit met echte chemische middelen of met bestrijdingsmiddelen van natuurlijke oorsprong, vaak maakt het niet veel uit. Ze doden sowieso nuttige insecten af.

Zo vaak krijgen we mensen die in paniek al gespoten hebben en vervolgens merken dat het middel niet werkt. Jammer genoeg moet er dan een wachttijd gerespecteerd worden vooraleer nuttige insecten kunnen gebruikt worden en soms is de wachttijd zo lang dat hetzelfde seizoen geen nuttigen meer kunnen ingezet worden. Een lose-lose op alle gebieden.

In deze blog wil ik je een inkijk geven in de gevolgen van verschillende middelen op onze nuttige insecten en de natuur. Het is zeker geen volledig overzicht. De vermeldde werkzame stoffen vind je op productverpakkingen terug. Af en toe vermeld ik tussen haakjes productmerken waarvan we uit ervaring weten dat ze veel gebruikt worden door particulieren.

Spuittoestel

Vier belangrijke groepen bestrijdingsmiddelen

  1. Insecticiden
  2. Een insecticide is een bestrijdingsmiddel dat insecten doodt. Er bestaan verschillende categorieën van insecticiden. Tegenwoordig zijn de Neonicotinoïden de belangrijkste categorie van werkzame stoffen. Hieronder behoren Imidacloprid (Confidor) en Acetamiprid (multisect) welke nog zijn toegelaten in de EU. Ze blijven lang achter in het milieu en worden in verband gebracht met de bijensterfte.

    Ook de Pyrethroïden zijn een veel gebruikte groep binnen de insecticiden. Naast pyrethrum dat van natuurlijke oorsprong is, behoren bij deze groep alle kunstmatige pyrethroïden zoals Permethrin (Beaphar anti ongedierte), Deltamethrin, Prallethrin en Phenothrine (Biokill) en Allethrin. Kunstmatige pyrethroïden zijn zeer schadelijk voor nuttige insecten en werken enorm lang na. Ze worden veelvuldig verwerkt in spuitbussen en aanbevolen tegen vliegende insecten, mieren en vlooien.

    De natuurlijke stof Pyrethrum wordt niet puur gebruikt. Deze wordt gemengd met een synthetische stof zoals peperonylbutoxide (Pyrethrex), Abemectin (Fazilo spray) of koolzaadolie (pyrethro pur, promonal-R en Spruzit-R).

  3. Nematiciden
  4. Een nematicide is een bestrijdingsmiddel dat gebruikt wordt om plantparasitaire aaltjes in de grond te verdelgen. Aaltjes kunnen planten parasiteren of larven van insecten. Wij werken met insectparasitaire aaltjes als bestrijdingstechniek. Nematiciden zijn zeer giftig in de bodem en mogen niet gecombineerd gebruikt worden met onze aaltjes of nuttige insecten, anders worden ze ook afgedood. De meeste producten van deze groep werken ook zeer lang na in de bodem.

    Herbiciden zijn slecht voor nuttige insecten
  5. Herbiciden
  6. Een herbicide is een bestrijdingsmiddel dat onkruid doodt, het is dus een onkruidverdelger. Er wordt een onderscheid gemaakt naargelang de werking van de middelen: contactherbicides via het blad, wortelherbicides (de meeste verboden ondertussen), groeistofherbiciden (verstoren hormoonhuishouding in de plant) en systemische bladherbicides (zoals Glyfosaat). De giftigheid van de producten verschilt sterk. Sommige middelen doden alle planten, anderen werken selectief.

    Herbiciden zijn slecht voor de biodiversiteit in die zin dat ze wilde bloemen, weideflora en de daarbij horende insecten afdoden. Ook het oppervlaktewater kan verontreinigd worden.

    Onkruiden verdelgen op het moment dat je nuttige insecten hebt uitgezet, doe je best niet.

  7. Fungiciden
  8. Fungiciden zijn chemische bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen om schimmels te doden bij planten, dieren of mensen. Fungiciden voor plantenziekten te bestrijden kan je indelen in systemische middelen (die door de sapstroom van de plant worden opgenomen) en niet-systemische middelen (koper- en zwavelverbindingen) zoals micro-sulfo en bordeauxse pap.

    Ook fungiciden kunnen nuttige insecten afdoden. Zo is Encarsia of Chrysopa met bordeauxse pap geen goede keuze. Encarsia in combinatie met zwavel vraagt zelfs een wachttijd van meer dan 4 weken. Je merkt dat het dus toch opletten blijft. Ook in de natuur kunnen nuttige insecten getroffen worden door fungicide bespuitingen.

    Tip: soms wordt een insecticide en fungicide gecombineerd in één product, jij denkt echter dat je een fungicide spuit! Hierdoor moet een andere wachttijd gerespecteerd worden. Kijk dus goed wat er in het product zit vooraleer je het gebruikt.

Bestrijdingsmiddelen zijn gevaarlijk?

Zijn bestrijdingsmiddelen schadelijk? Hoe gevaarlijk zijn bestrijdingsmiddelen?

Er zijn drie belangrijke elementen waarmee je best rekening houdt als je een chemisch bestrijdingsmiddel ter hand neemt.

  1. Het residu van het bestrijdingsmiddel
  2. Chemische bestrijdingsmiddelen zijn synthetisch geproduceerde middelen. Ze laten altijd residu achter dat niet of pas na verloop van tijd afgebroken wordt. Dit komt in de lucht, de grond en het grondwater terecht. Dit is dus een probleem, we vernietigen met name onze eigen leefwereld en onze eigen gezondheid.

    Het residu is ook iets waarmee we rekening moeten houden als we na het spuiten willen overschakelen naar nuttige insecten. Afhankelijk van het product moet er kort of zeer lang gewacht worden. Zware chemische middelen (die nog altijd particulier verkrijgbaar zijn) hebben wachttijden tot meer dan 2 maanden. Heb je die gespoten, dan heb je jezelf volledig vastgezet.

  3. Breedwerkende middelen
  4. Chemische middelen zijn in het algemeen breedwerkend, zeker middelen die voor particulier gebruik bestemd zijn. De meeste mensen hebben dit graag want dan werkt het product tegen alles en dat is gemakkelijk! Nadeel van breedwerkende middelen: het doodt niet alleen de schadelijke insecten af maar ook de nuttige insecten en is over het algemeen zeer schadelijk voor mens en milieu.

  5. Resistentie van het bestrijdingsmiddel
  6. Na veelvuldig met hetzelfde product te spuiten, bouwen de schadelijke insecten resistentie op tegen het middel. De insecten worden het spuitmiddel gewoon en worden niet meer afgedood. Zo werken er veel producten eigenlijk niet meer of maar zeer beperkt maar ze worden nog wel altijd verkocht en toegepast. Dit geldt zowel voor insecticiden als fungiciden.

    Naar biologische bestrijding toe geeft dit een groot probleem. Als je iets gespoten hebt waartegen de insecten resistent zijn, gaan ze gewoon verder kweken. Maar als hetzelfde product een lange residutijd heeft voor de nuttige insecten, kan je die dus niet uitzetten. Hierdoor moet je nadien een veel hogere dosis nuttige insecten uitzetten om de plaag onder controle te krijgen. Als je te lang moet wachten omwille van de residutijd, is het zelfs niet meer mogelijk om biologisch te corrigeren.

Zijn natuurlijke bestrijdingsmiddelen minder schadelijk?

Onder de noemer ‘natuurlijke bestrijdingsmiddelen’ valt van alles: nuttige insecten en aaltjes, producten op basis van bacteriën, schimmels, virussen en gunstige micro-organismen, plantenaftreksels en spuitmiddelen op basis van natuurlijke stoffen.

Ik wil het even over deze laatste groep hebben. Mensen denken meestal dat bestrijdingsmiddelen van natuurlijke oorsprong onschadelijk zijn maar dat is niet zo. Twee voorbeelden om dit te illustreren.

  1. Producten op basis van pyrethrum (pyrethrinen): pyrethrum is afkomstig van een tropische margriet en dus van natuurlijke oorsprong. Als je dit producten gebruikt in combinatie met nuttige insecten, gaat echter meer dan 75 % van de nuttigen afgedood worden. Zoals je al kon lezen, is pyrethrum altijd gemengd met andere middelen. Ingeval pyrethrum gemengd is met Abemectin is de wachttijd 2 tot 3 weken. Is pyrethrum gemengd met koolzaadolie, is de wachttijd 3 dagen.
  2. Neemolie wat veel gebruikt wordt bij kamerplanten doodt gemiddeld 50 tot 75 % van de nuttige insecten af en vraagt een wachttijd van minstens 2 weken vooraleer je nuttige insecten zonder problemen kan uitzetten.
EM Clean

Huis en keukenmiddeltjes schadelijk?

Onder deze rubriek vallen de bruine en groene zeep, azijn, spiritus, bleekwater, kaneelwater, look enz. Ze lijken totaal onschadelijk maar toch is het belangrijk om er even bij stil te staan. Azijn en spiritus vraagt een wachttijd van 3 tot 5 dagen vooraleer je nuttige insecten kan uitzetten.

Trouwens uit Nederlands onderzoek blijkt dat schoonmaakazijn niet te onderschatte gevolgen kan hebben op het milieu. Vaak wordt het gebruikt tegen groene aanslag op het terras of oprit of om onkruid te lijf te gaan. Het gebruik kan gevolgen hebben voor planten maar zeker ook voor bodemorganismen (vanaf 54 % azijnzuur) en voor waterorganismen (vanaf 36 % azijnzuur). Wist je dat EM clean een onschadelijk schoonmaakmiddel is op basis van gunstige micro-organismen en ook heel goed werkt bij groene aanslag?

Nog altijd zien we dat bleekwater wordt geadviseerd bij gevel-, dak- en terrasreiniging. Een product uit grootmoederstijd kan toch niet schadelijk zijn of wel…? Het bleekwater vindt zijn weg naar rioleringen en waterzuiveringsinstallaties. Bleekwater bevat moeilijk afbreekbare chemische verbindingen die schade aan het milieu berokkenen.

Bestuivers

Conclusie

Denk goed na vooraleer je een spuitmiddel ter hand neemt. Is het echt nodig? Is het wel een schadelijk insect? Wat zit er in het spuitmiddel? Hoe lang werkt dit na voor nuttige insecten? Hoe schadelijk is mijn handeling voor het milieu? Kan ik het ook op een andere manier aanpakken?

Ook interessant om te lezen: