Deze tijd van het jaar is de moment om hagen en heggen te planten. Meestal planten we hagen als afbakening tussen twee percelen, als windkering of om geluidsoverlast van de straatkant te minimaliseren maar hagen en houtkanten hebben veel meer functies. Ze vormen als het ware een echt Eco-syteem voor dieren, vogels en insecten.
Met het planten van gemengde, bloeiende hagen breng je een hele voedselketen op gang. Hoe meer diversiteit in plantensoorten, hoe meer diversiteit je aantrekt van insecten en vogels. Allen samen houden ze elkaar in stand en creëren ze een balans in je leefomgeving.
Belang van hagen in het landschap
- Voor sommige insecten is een haag of heg hun leefwereld.
- Sommige dieren gebruiken hagen om te schuilen en van daaruit de open ruimte te exploreren naar prooien.
- Vogels gebruiken hagen om te nestelen en zich te voeden.
- Roofvogels gebruiken hagen en houtkanten om te jagen.
- Hagen en houtkanten worden door vogels en dieren ook gebruikt om zich veilig te verplaatsen van het ene gebied naar het andere. Idealiter verbinden de hagen en houtkanten de bossen met elkaar.
Belang van hagen voor vogels
Vogels staan aan de top van de voedselketen en zijn een indicator voor de biodiversiteit in je tuin. Hagen hebben drie functies voor vogels: voedsel, bescherming en nestgelegenheid.
Het voedselaanbod dat hagen bieden is erg belangrijk voor de vogels. Het gaat dan om vruchten, bessen en zaden. Vooral in de winter zijn bessen en noten voor de vogels essentieel. En ook vogels hebben een voorkeur! Bessen van sporkehout en rode kornoelje zijn zacht en worden het eerst gegeten. Bessen van meidoorn zijn minder smakelijk en blijven langer hangen terwijl de sleedoornbessen wrang zijn en echt pas als laatste worden opgegeten.
Vele hagen zijn geschikt voor nestplaatsen. De kleinste vogels kunnen zelfs in klimop een nest maken. In het algemeen kiezen vogels hagen die goed zijn dichtgegroeid of doornen hebben om zichzelf en de jongen te beschermen tegen katten of andere roofdieren. Meidoorn en vuurdoorn hebben lange doorns, ook hulst is populair met zijn stekelige bladeren. Voor diegenen die deze hagen moeten snoeien is het minder interessant!
In oude houtkanten heb je vaak holle stammen waarin valkjes of steenuilen kunnen huizen of spechten holen maken.
Hagen bieden bescherming aan kleine vogels die moeten onderduiken voor grotere roofvogels zoals de sperwers.
Belang van hagen voor insecten
Bloeiende hagen trekken insecten aan. Vele nuttige insecten leven van stuifmeel en nectar. Tijdens hun bloembezoek zorgen ze meteen voor bevruchting. Een ideale combo met de vogels die later in het seizoen de vruchten en zaden kunnen eten.
Hagen zijn ook ideale verblijfplaatsen voor insecten en spinnen. Door hun aanwezigheid is er extra voedsel voor de vogels maar de insecten jagen zelf ook op schadelijke insecten en vormen op hun beurt een belangrijke schakel in de biologische bestrijding.
Zo blijken oorwormen hagen en heggen een ideale uitvalsbasis te vinden om van daaruit verder naar fruitbomen te migreren.
Belang van hagen voor zoogdieren
Ja, ook kleine zoogdieren voelen zich thuis in hagen en houtkanten. Daarbij denk ik in eerste instantie aan egels, spits- en veldmuizen. Egels jagen ’s nachts op slakken en grote insecten. Maar ook wezels en dassen gaan van hieruit op jacht naar de openliggende vlaktes. En de vleermuizen niet te vergeten. Als fruitboomgaarden op bepaalde plaatsen omzoomt zijn door hagen, zie je de vleermuizen vaak langs de haagkant de boomgaard invliegen. Ze houden van een donkere zone om in te vliegen en blijken zich op hagen te oriënteren.
Wil je meer weten over vleermuizen?
Ook spitsmuizen vinden hun thuis in hagen. In tegenstelling tot veldmuizen, zijn spitsmuizen insecteneters. Ze helpen mee om het insectenbestand in balans te houden. Omgekeerd zijn veld- en spitsmuizen weer voer voor (roof)vogels, mollen, wezels, vossen...
Het verschil tussen een haag, een heg of een houtkant?
Een haag wordt geschoren, in het voorjaar en het najaar. Ze wordt zowel in de breedte als de hoogte ingekort. Tip: snoei niet tussen maart en eind september om de vogels in de hagen niet te storen.
Een heg is eigenlijk een bloesemhaag die je niet snoeit in het groeiseizoen. Je kan ze wel in de winter terugsnoeien als ze te groot wordt.
Een houtkant bestaat uit een reeks bomen en/of struiken die in een dubbele rij aangeplant worden. Een houtkant wordt om de 5 of 10 jaar gekapt tot laag aan de grond. Als men een houtkant laat groeien, wordt het een lijnvormig bosje.
Ga je voor een haag, een heg of een houtkant?
De plaats die je hiervoor beschikbaar hebt, is de doorslaggevende factor.
Een geschoren haag moet minimum 70 cm zijn, anders gaan vogels zich niet veilig voelen. Een heg die je laat bloeien wordt gemakkelijk 1.5 m tot zelfs 3 m en voor een houtkant heb je minimum 5 m breedte nodig.
Ik zou zeggen, kijk wat je kan doen! Beter een geschoren haag dan geen haag! Gemengde bloeiende heggen hebben uiteraard de voorkeur omdat deze meer biodiversiteit geven.
Welke soort haagplanten kiezen?
Inheemse planten genieten uiteraard de voorkeur.
Haagplanten
Voor een haag komen volgende planten in aanmerking: meidoorn, gewone beuk, haagbeuk, hondsroos, rode kornoelje, sleedoorn, veldesdoorn en wilde liguster. Je rekent 4 planten per meter.
Wil je voor een doornhaag gaan, dan zijn sleedoorn, meidoorn, egelantier en hondsroos interessant. 3 planten per lopende meter haag.
Je kan ook kiezen voor hagen van 1 soort zoals Taxus baccata, Veldesdoorn (heeft geen doornen, ook Spaanse aak genoemd, Liguster vulgare. Ook hulst, Ilex Aquifolium kan zo gebruikt worden maar kan even goed een plekje krijgen in een gemengde heg.
Liguster leent zich goed tot geschoren haag maar dan krijg je weinig bessen in de winter. Beter is Liguster te verwerken in een bessenheg. Als de bloei wordt weggesnoeid, kunnen de bessen immers niet uitgroeien.
Bloeiende haagplanten
Voor een heg of bloeiende haag komen volgende soorten in aanmerking: meidoorn, gelderse roos, gewone beuk, haagbeuk, hazelaar, hondsroos, rodekornoelje, sleedoorn, sporkehout, veldesdoorn, wilde kardinaalsmuts en wilde liguster. Hier reken je 2 tot 3 planten per meter. Je kan ook twee geschrankte rijen naast elkaar zetten met een 0.5 m tussenruimte, zo krijg je vlugger een gevulde heg. Maar ze wordt dan ook dikker, tot 3 m.
Planten voor een houtkant
Voor een houtkant komen alle inheemse soorten in aanmerking die al vernoemd zijn maar ook gewone es, gewone vlier, gewone vogelkers, grauwe wilg, ratelpopulier, schietwilg, wilde lijsterbes, winterlinde, zomereik en zwarte els. Je werkt in principe altijd met 2 rijen planten met 1 m afstand tussen de rijen. De afstand tussen de planten in de rij bedraagt ook 1 m.
Ook interessant om te lezen:
