Paardebloemen komen zo algemeen voor dat we ze allesbehalve bijzonder vinden. Integendeel, ze vestigen zich vaak in ons gazon waar ze met hun diepe penwortels moeilijk te verwijderen zijn. In het algemeen hebben ze een slecht imago en vele onder ons hebben er zelfs een hekel aan en willen paardenbloemen verwijderen. Maar wist je dat de paardenbloemen enorm belangrijk zijn voor de biodiversiteit en lekker in gerechten? Sinds 2020 is de laatste zondag van april uitgeroepen tot dag van de paardenbloem om deze waardevolle plant in de kijker te zetten en hun reputatie in ere te herstellen!
Paardenbloemen behoren tot de composietenfamilie (Asteraceae), ook samengesteldbloemigen genoemd. Het is een winterharde, vaste plant.
Waar groeit de paardenbloem het best?
Een paardenbloem kan eigenlijk overal gedijen. Vooral in mei kleuren gazons en weilanden geel van de paardenbloemen maar even goed op paadjes of in bermen langs de weg kan je ze tegenkomen.
De paardenbloem heeft een penwortel die diep in de grond kan doordringen. Hun penwortels zorgen voor luchtigere bodems die water en zuurstof kunnen bufferen en daardoor gunstige omstandigheden creëren voor het bodemleven. Net als heermoes halen ze met hun diepe penwortels calcium en andere mineralen uit de ondergrond om deze terug beschikbaar te stellen in de bovenlaag. Als de wortels afsterven maken de regenwormen graag gebruik van de wortelgangen om verder te werken in de grond.
Paardenbloemen zijn belangrijk voor de biodiversiteit
Paardenbloemen trekken enorm veel insecten aan die genieten van hun overvloedig stuifmeel. De paardenbloem is de enige inheemse plant die door meer dan 100 soorten wilde bijen wordt bezocht. Het is een vroege bloeier en daardoor een belangrijke voedselbron van maart tot mei maar ook in het najaar van september tot november.
Ook voor de kuikens van weidevogels zoals de Grutto is de paardenbloem essentieel. Gezien de paardenbloem zoveel insecten aantrekt, hebben ze de eerste drie weken van hun bestaan voedsel op snavelhoogte. De achteruitgang van paardenbloemen in weilanden zorgt ervoor dat ook de populatie weidevogels achteruitgaat.
Kan je paardenbloem eten?
De bloemen, wortels en blaadjes van de paardenbloem zijn eetbaar, de stengels niet. Eigenlijk zou je elke dag een paar bloemblaadjes mogen eten.
Paardenbloemen hebben een geneeskrachtige werking. Ze bevorderen de werking van lever en werken goed tegen een blaasontsteking. Ze helpen tegen hoge bloeddruk, constipatie en gewrichtspijnen. Ze hebben ook een ontstekingsremmende werking.
Paardenbloemen bevatten veel antioxidanten en gezonde mineralen zoals calcium, ijzer, mangaan, magnesium, seleen, natrium, silicium, fosfor en koper. Bovendien bevat de bloem vitamine A, B1 en B2, C en E. Bijvoorbeeld in 100 gr paardenbloem zit 115 mg vitamine C terwijl er maar 66 mg in een sinaasappel zit.
In het voorjaar smaken de blaadjes minder bitter dan in de zomermaanden. Het voorjaar is daarom de beste periode om de paardenbloemblaadjes te eten, liefst zelfs voor de bloem zich heeft ontwikkeld. Het blad heeft dan de beste smaak en de meeste voedingswaarde.
Wil je de bladeren nog later in het seizoen gebruiken, kan je ze een uurtje in koud, zout water laten trekken waardoor ze milder van smaak worden. In de zomermaanden zijn de bloemen op zijn best om te plukken.
Hoe paardenbloemen gebruiken in de keuken?
De blaadjes hebben een smaak die lijkt op rucola en kunnen net als de bloemen in een slaatje verwerkt worden. Een boterham kaas met stukjes gesneden paardenbloem is ook niet te versmaden. Meng de bloemetjes of blaadjes met een vinaigrette en een lepeltje honing. Of je kan stamppot maken van de blaadjes, samen met look en bieslook.
Van paardenbloem wortel kan je thee kopen maar ook zelf paardenbloemthee maken. Je gebruikt hiervoor de wortel van de paardenbloem en de blaadjes. Snij de wortel in kleine stukjes en voeg twee eetlepels gehakte wortel toe aan 1 liter water. Kook dit gedurende vijf minuten. Zet het vuur uit, voeg dan de gesneden blaadjes toe en laat het geheel 40 minuten rusten. Na het zeven kan je genieten van een gezond kopje paardenbloem thee.
Wist je dat je ook een bloemenjam van paardenbloemen kan maken? Verzamel 300 gram bloemenhoofdjes op een droge, zonnige dag. Voeg hierbij schijfjes van 1 citroen en 1 appelsien. De bloemhoofdjes en vruchtenschijfjes moeten onder water staan. Breng alles samen met water aan de kook en laat het 5 minuten doorkoken. Als het kookt, zet je het vuur af en laat je de bloemhoofdjes een nacht trekken. De volgende dag zeef je het bloemenwater, je gebruikt dus enkel het water waar de smaak van de bloemen inzit. Officieel maak je dus gelei en geen jam! Per 100 ml vocht voeg je 50 gram geleisuiker toe. Laat het bloemenwater inkoken tot de jam voldoende stevig is geworden (20 minuten ongeveer). Wil je meer bloemenjam, vermenigvuldig dan de hoeveelheden.
Ook interessant om te lezen:
