Buxusmotrups

Hoe werkt een feromoonval?

Een feromoonval bestaat uit een plastieken val – er zijn verschillende types afhankelijk van wat moet weggevangen worden – en een feromooncapsule. De feromooncapsule is soort specifiek d.w.z. dat een feromooncapsule voor de fruitmot geen pruimenmot zal wegvangen. De feromooncapsule geeft namelijk identiek dezelfde geur af als vrouwelijke motten uitscheiden van nature om mannetjes aan te trekken (vandaar ‘seksvallen’ in de volksmond) en de geur van de fruitmotvrouwtjes is anders dan die van de pruimenmotvrouwtjes of die van de buxusmotvrouwtjes. Het uitscheiden van een feromoon maakt het mogelijk dat de motten elkaar op grote afstand in de natuur vinden en kunnen paren. Met de feromoonval worden de mannetjes dus misleid omdat ze een vrouwtje in de val denken aan te treffen terwijl het een feromooncapsule is en een lijmbodem (deltaval) waar ze op komen vast te zitten of een vangpot (Funnelval) waar ze in water verdrinken.

Fig.1 - Feromoonval (deltaval) buxusmot.

Het principe is dus dat je een feromoonval uithangt om de mannelijke motten te misleiden en dus weg te vangen vooraleer er wijfjes bevrucht zijn. Bij een normale populatie van schadelijke motten lukt dit aardig en volstaat 1 val om in een omtrek van 50m2 de mannetjes weg te vangen. Bij een over-populatie aan schadelijke motten moeten er meer vallen worden opgehangen en blijft de kans op aantasting reëel. In eerste instantie moeten de eerste jaren de grote hoeveelheid motten weggevangen worden.

Hoe zit het nu met de buxusmotval?

Voor de buxusmot hebben we 2 soorten feromoonvallen die kunnen gebruikt worden: een deltaval en/of een Funnelval. Als je heel veel motten hebt, is een funnelval voordeliger omdat je bij deze val geen gebruik maakt van lijmbodems maar een vangpot waar water wordt ingedaan. In de deltaval moeten de lijmbodems veranderd worden zo vlug als ze vol motten en stof kleven. De laatste weken horen we af en toe klanten -die een deltaval kochten- zeggen dat de buxusmotten massaal worden aangetrokken maar weinig motten op de lijmbodem kleven. Het beste is dan om de feromooncapsule niet in het mandje te doen maar rechtstreeks op de lijmbodem te leggen. Dit werd tot voor kort eigenlijk altijd gedaan, ook in de professionele teelt. Als de capsule op de lijmbodem ligt, kan het niet anders dan dat de motten direct vast kleven.

Fig.2 - Deltaval Buxusmot.
Fig.3 - Funnelval Buxusmot.

In beide vallen moet uiteraard een feromooncapsule gedaan worden die de mannelijke buxusmotten aantrekt. Vrouwelijk motten zien er bij de buxusmot identiek uit als de mannetjes dus het kan goed zijn dat je motten ziet vliegen die niet worden aangetrokken door de opgehangen feromoonval omdat het vrouwtjes zijn.

De regel is één val per 50 m2 oppervlakte. Als je veel buxusplanten hebt staan op verschillende plaatsen in de tuin, moet je sowieso meerdere vallen uithangen. Als je een grote aantasting hebt, moet je ook meer vallen hangen. ‘Hoe meer je hangt, hoe meer je vangt’ wordt dan het principe.

Ook als je nog geen buxusmotval hebt hangen, is het zinvol om dat nu nog te doen; de volwassen buxusmotten vliegen nog tot in oktober en dus heel de maand september. Alles wat je nu al vangt, helpt in de bestrijding voor volgend seizoen.

Hoe komt het dat er ondanks de aanwezigheid van de buxusmotval toch nog rupsen ontwikkelen?

Dit kan verschillende redenen hebben. Het grootste probleem is de over-populatie, de grote hoeveelheid buxusmotten die overal aanwezig zijn.

  • Het is mogelijk dat bevruchte vrouwtjes uit je onmiddellijke omgeving naar jouw buxusplanten komen gevlogen waardoor ze kunnen eieren afleggen en jij dus rupsen krijgt. Er is dan geen mannetje in de buurt dat je hebt weggevangen en toch ontwikkelen er zich rupsen.
  • Het is ook mogelijk dat mannelijke buxusmotten eerst vrouwtjes bevruchten in de buxusplanten alvorens in de val terecht te komen. Vooral door de hoge populatie aan buxusmotten, is die kans reëel. Als ze elkaar bij wijze van spreken tegen komen in de buxusplanten, kunnen ze paren.
Fig.4 - Larve van de buxusmot.

Naar volgend seizoen toe is het belangrijk de buxusmotval op tijd uit te hangen. De eerste generatie buxusmotten begint eind mei uit te vliegen. Dus de vallen worden best enkele weken voor eind mei opgehangen om zeker te zijn dat je voor de vluchten begonnen zijn, de vallen hebt hangen. De val moet blijven hangen tot begin oktober. Vergeet ook niet op de juiste tijdstippen de feromooncapsules te vernieuwen.

Werkt de buxusmotval dan niet?

Jawel, we hebben al vele enthousiaste klanten gehad die foto’s doorstuurden van de gevangen buxusmotten de afgelopen maanden. Alleen moet je realistisch blijven en de buxusmotval zien als een hulpmiddel. De buxusmotvallen kunnen massaal veel mannelijke motten wegvangen en daardoor de schade in uw haag verminderen.

Als je je buxusplanten blijvend wilt beschermen, moet je jaarlijks één of meerdere buxusmotvallen uithangen. Op de duur –bij een lage populatie motten- ga je de eerste mannetjes wegvangen vooraleer de wijfjes bevrucht worden en dan ben je waar je moet zijn!

Fig.5 - Buxusmot op blad.

Moet je dan ook nog spuiten tegen de rupsen?

Als je toch wilt spuiten, raden we een biologische product aan. Er zijn twee opties.

  • Een bacteriepreparaat Bacillus thuringiensis dat spijtig genoeg enkel in grootverpakking verkrijgbaar is en ook niet kan aangekocht worden door de particulier. Professionelen hebben nog wel toegang tot dit biologische spuitmiddel. Eventueel kan je hiervoor een professionele tuinman contacteren.
  • Aaltjes tegen de rupsen zijn ook verkrijgbaar met name het aaltje Steinernema Carpocapsae. Bladbehandelingen met aaltjes uitvoeren is niet evident en het resultaat is wisselend. Aaltjes kunnen niet tegen daglicht, de bespuiting moet dus ’s avonds uitgevoerd worden net voor schemer en ’s morgens sterven de aaltjes af. De rupsen moeten door de aaltjes geraakt worden om effect te hebben, wat uiteraard ook geldt bij een chemische bespuiting. De aaltjes moeten als het ware in het rupsenlichaam doordringen om hen te verzieken. Behandelingen met aaltjes moeten wekelijks herhaald worden en dit gedurende 5 weken vanaf dat de rupsen terug uit de eieren zijn ontloken. Bij rugspuiten moeten alle kleine filters en zeven verwijderd worden en moet de spuitopening groter dan 1 mm zijn.

Als je chemisch wil spuiten, kan dit en als je daar principieel niet tegen bent, kan je dat doen. Spuiten moet je echter vaak doen, is arbeidsintensief en niet milieuvriendelijk. Bovendien ga je met het uitvoeren van de bespuitingen nooit alle rupsen treffen en zullen zich ook weer motten ontwikkelen, die opnieuw paren en eitjes afleggen. Dus zelfs als je spuit tegen de rupsen, is het erg zinvol om ook feromoonvallen te hangen om de motten weg te vangen.

Hoe dan de rupsen bestrijden?

  • Manueel de rupsen en poppen wegvangen is een optie als je niet teveel planten hebt staan.
  • De kippen vrij laten rondlopen in de tuin is zeker een hulpmiddel want kippen zijn verzot op de rupsen.
  • Mussen en andere vogels zijn ook verlekkerd op de larven en poppen dus aanwezigheid van vogels in je tuin stimuleren is zeker meegenomen.
  • Als je al deze moeite niet wilt doen, kan je ook de buxusplanten verwijderen en daarvoor in de plaats inheemse bloeiende planten zetten waar de hommels, bijen en nuttige insecten blij met zijn!
Fig.6 - Manueel gevangen rupsen en poppen.

Meer lezen over de buxusmot? Buxusmot: Schadebeeld, rupsen, levenscyclus en bestrijding.

Alle producten tegen de buxusmot zoals aaltjes en feromoonvallen vind je hier.


Veel succes in de strijd tegen de buxusmot!

Es Mannaerts - Biogroei